Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Komisjaprawdyjakomechanizmsprawiedliwościokresutransformacji
NGOsbardzowymownieświadcządziałaniakoalicjiorganizacjinarzeczpowo-
łaniaMiędzynarodowegoTrybunałuKarnego20orazudziałorganizacjiwsprawie
Pinocheta(naetapiepostępowaniawHiszpaniiwlatach1996-2000,postępowania
ekstradycyjnegowWielkiejBrytaniiwlatach1998-2000,jakrównieżwChile21).
Międzynarodowesądownictwokarne.DoświadczenialudobójstwawRwandzie
orazmasowychzbrodniiczysteketnicznychdokonywanychprzezwszystkie
stronykonfliktuwbyłejJugosławii,doprowadziłydoutworzeniamiędzynarodo-
wychtrybunałówkarnychadhoc,powołanychprzezRadęBezpieczeństwaONZ
napodstawieart.41KartyNarodówZjednoczonych22.Byłytopierwszeinstytu-
cjemiędzynarodowegoprawakarnegoodczasuMiędzynarodowegoTrybunału
WojskowegowNorymberdzeiMiędzynarodowegoTrybunałuWojskowegodla
DalekiegoWschodu23.Kolejnymkrokiemstałosiępodpisanie(1998r.)iwejście
wżycie(2002r.)StatutuRzymskiego,ustanawiającegostałyMiędzynarodowy
TrybunałKarny24.Tworzeniesądówmiędzynarodowychoznaczałomożliwość
odejściaodjurysdykcjikrajowej,któraokazałasiębyćwwieluwypadkachnie-
skuteczną,czyteżniemożliwądowykonywania.
Włączanienormprawczłowiekadoprawodawstwakrajowego.Zarówno
poszerzaniezasięguinstrumentówtraktatowych,jakirosnącarolasądownictwa
międzynarodowego(wtymsądownictwakarnego),doprowadziłydoszerszego
włączenianormprawczłowiekazarównodoustawodawstwa,jakidoorzecznictwa
sądówkrajowych.Zjawiskotonależywiązaćrównieżzcharakterystycznymidla
sprawiedliwościokresutransformacjireformamiwymiarusprawiedliwości.Zwraca
sięuwagęnabezpośredniewprowadzaniezapisówdokumentówdotyczących
20W1995r.powstałaKoalicjanarzeczMiędzynarodowegoTrybunałuKarnego(ang.Coali-
tionfortheInternationalCriminalCourt,CICC),któraskupiałapoczątkowo25organizacji,ale
rozrosłasiędoprężnejgrupynaciskuzłożonejzokoło2000organizacjipozarządowych,promu-
jącychratyfikacjęStatutuRzymskiego.
21IzbaLordówzezwoliłanazłożenieprzezAmnestyInternationalwsprawieoekstradycję
gen.Pinochetaopiniiprzyjacielasądu(amicuscuriae),por.TheCaseofGeneralPinochet.Uni-
versaljurisdictionandtheabsenceofimmunityforcrimesagainsthumanity,AmnestyInternatio-
nal,październik2008r.,AIIndexEUR45/21/98.Dużarolatejorganizacjiorazzwiązkiznią
jednegozlordóworzekających-lordaHoffmanadoprowadziłodooskarżeńostronniczość,
awrezultaciedocofnięciapierwszegozwyrokówwsprawieoekstradycjęgen.Pinocheta.
2225maja1993r.dlabyłejJugosławii(RezolucjaRadyBezpieczeństwaONZ,UNDoc.S/
RES/827(1993))oraz6listopada1994r.dlaRwandy(RezolucjaRadyBezpieczeństwaONZ,UN
Doc.S/RES/955(1994)).
23T.Buergenthal,TheEvolvingInternationalHumanRightsSystem,nTheAmericanJournal
ofInternationalLaw”2006,t.100,nr4,s.802.Por.również:L.M.Nijakowski,CieńXXwieku.
Możliwościochronyludnościcywilnejwczasieczysteketnicznychiludobójstw,nBezpieczeństwo
iOchrona”2008,nr1/2,s.49-68;C.LekhaSriram,GlobalizingJusticeforMassAtrocities:
ARevolutioninAccountability,Routledge,NewYork-Oxon2005.
24Zob.szerzej:M.Płachta,MiędzynarodowyTrybunałKarny,t.1-2,WydawnictwoZakamy-
cze,Kraków2004.
