Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Komisjaprawdyjakomechanizmsprawiedliwościokresutransformacji
W2000r.powołanazostałaMiędzynardowaKomisjads.InterwencjiiSuweren-
nościPaństwowej,któraporokuopublikowałaraportResponsibilitytoProtect29.
Zgodnieznimpojęcienodpowiedzialnościzaochronę”obejmujejejtrzyrodzaje:
odpowiedzialnośćzazapobieganie(prewencja),działanieiodbudowę,zktórych
najważniejszesądziałaniaprewencyjne30.Wraporciesformułowanorównież
zasadyinterwencjihumanitarnej,czylinadzwyczajnegośrodka,mogącegozna-
leźćzastosowaniewprzypadkumasowychnaruszeńprawczłowiekaorazczystek
etnicznych31.Zapisoodpowiedzialnościzaochronęludnościwsytuacjiludo-
bójstwa,zbrodniwojennych,czysteketnicznychizbrodniprzeciwkoludzkości
zostałzawartywdokumenciekończącymszczytONZwpaździerniku2005r.32
1.2.Źródłairodzajesprawiedliwościokresutransformacji
Dlapotrzebprowadzonegowywodukoniecznejestprzedstawieniepodstawo-
wychstanowiskdotyczącychtego,jakienarzędziapowinnybyćużywanewpro-
cesachsprawiedliwościokresutransformacji.Przywołanepowyżejdefinicjenie
wskazują,jakiemogąbyćjejuzasadnienia,skupiającsięnaprocesieimecha-
nizmach.Obserwująctransformacjezachodzącewomawianymwpracyokre-
sieorazwcześniejsze,którebyłyprzedmiotemanalizwliteraturzeprzedmiotu,
możnawskazaćtrzygłówneźródładlawprowadzaniawżyciesprawiedliwości
okresutransformacji.
Zapierwszeznichnależyuznaćwymógmoralny.Transformacjaustrojowalub
procesbudowyspołeczeństwapokonflikciesąnacechowanesilnympoczuciem
EvolvingLawsandInstitutionsRegulatingArmedConflict,nInternationalCriminalJusticeReview”
2005,t.15,nr2,s.166-167;A.Mężykowska,Interwencjahumanitarnawświetleprawamiędzy-
narodowego,DomWydawniczyElipsa,Warszawa2008.
Oproblematyceinterwencjihumanitarnejpor.również:D.Bach-Golecka,Interwencjahuma-
nitarna-mechanizmgwarancjiczyzagrożeniedlabezpieczeństwamiędzynarodowego?,w:Prawo
międzynarodowe.KsięgapamiątkowaProf.RenatySzafarz,WSHiPim.R.Łazarskiego,Warszawa
2007,s.24-43;J.Zajadło,Dylematyhumanitarnejinterwencji.Historia,etyka,polityka,prawo,
WydawnictwoArche,Gdańsk2005;idem,HumanitarianIntervention:ThreattoInternational
Order,MoralImperative,orCustomaryNorminstatunascendi?,nPolishInternationalLaw”
2004/2005,t.27,s.33-48.
29TheResponsibilitytoProtect,ReportoftheInternationalCommissiononInterventionand
StateSovereignty,Ottawa2001.
30J.Symonides,Przyjęciezasady„odpowiedzialnościzaochronę”wprocesiereformowania
NZ,w:J.Menkes(red.),Prawomiędzynarodowe-problemyiwyzwania.Księgapamiątkowa
ProfesorRenatySonnenfeld-Tomporek,WSHiPim.R.Łazarskiego,Warszawa2006,s.517.
31Raportwymieniaczterykryteriadopodejmowaniadecyzjiointerwencji.Należądonich:
słusznaintencja,ostateczność,proporcjonalnośćorazszansanajejpowodzenie.
32Ibidem,s.524.Tematodpowiedzialnościzaochronępowróciłdodyskusjiw2009r.wtrak-
ciedebatywZgromadzeniuOgólnym.Por.ImplementingtheResponsibilitytoProtect.The2008
GeneralAssemblyDebate:Assessment,GlobalCentreforResponsibilitytoProtect,sierpień2009r.
