Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Sprawiedliwośćokresutransformacji
39
prawczłowiekalubodwołaniatychżedokonstytucjiiustawkrajowych25.Do
mechanizmówtakichnależyrównieżzaliczyćograniczanieimmunitetówprzy-
sługującychgłowompaństwwzwiązkuznaruszaniemnormiuscogensprawa
międzynarodowego.SzczególneznaczeniemawtymkontekścietrzeciwyrokIzby
Lordówdotyczącyekstradycjigen.AugustoPinochetazmarca1999r.,wktórym
stwierdzasię,iżczynystanowiąceprzestępstwozpunktuwidzeniamiędzynarodo-
wegoprawakarnegoniemogąbyćuznawanezadziałaniaoficjalnegłowypaństwa.
Niemniej,copotwierdzałwyrok,urzędującagłowapaństwacieszysiępełnym
immunitetem26.LordBrowne-Wilkinsonwuzasadnieniuorzeczeniastwierdzał:
„KonwencjaprzeciwTorturomzapewniauniwersalnąjurysdykcjęozasięguogólnoświato-
wym.Cowięcej,wartykule2,nakazujewszystkimpaństwom-stronomzdelegalizowaćizakazać
stosowaniatortur.Czymożliwejest,abyprawomiędzynarodowechroniłodziałanie,któregosamo
zakazujeinakazujekarać?”27.
Możnarównieżprzywołaćprzykładbardzorestrykcyjnegoustawodawstwa
belgijskiegowzakresiekaraniapoważnychnaruszeńmiędzynarodowegoprawa
karnegoz1993r.(uzupełnionew1999r.,anastępniezmodyfikowanew2003r.),
którezapewniałokaralnośćokreślonychprzestępstwbezwzględunapełnione
funkcjepubliczneizwiązaneimmunitetykrajoweimiędzynarodowe.Kwestia
uniwersalnejjurysdykcjiwodniesieniudoosóbchronionychimmunitetamistanowi
istotnyproblemwmechanizmachsprawiedliwościokresutransformacji.Innym
jestpytanieomożliwośćściganiaosóbwinnychnaruszeńprawczłowieka,które
wramachmechanizmówustawodawczychlubniesądowych,takichjakkomisja
prawdy,uzyskałyamnestię.
Wzrostroliprawczłowiekajakoelementupolitykizagranicznej.Podkoniec
XXwiekuprawaczłowiekastałysięnietylkouzasadnieniemdlanaciskówna
rządypaństwichnieprzestrzegających,alerównieżdlaprowadzeniainterwencji
przezpaństwatrzecie.Podobnie,jakwprzypadkumiędzynarodowegosądownic-
twakarnego,wiązałosiętozporażkąspołecznościmiędzynarodowejwsytuacji
masowychnaruszeńiczysteketnicznychwbyłejJugosławiiiRwandzie.Zapre-
cedensnależyuznaćinterwencjęNATOwKosowiew1999r.,którawzbudziła
poważnekontrowersje,codoswojejcelowościilegalności28.
25T.Buergenthal,TheEvolvingł,op.cit.,s.805.
26I.Bantekas,S.Nash,InternationalCriminalLaw,Routledge-Cavendish,London-NewYork
2007,s.104.
27LordBrowne-Wilkinson,w:Judgment-Reginav.BartleandtheCommissionerofPolice
fortheMetropolisandOthersExPartePinochetReginav.EvansandAnotherandtheCommis-
sionerofPolicefortheMetropolisandOthersExPartePinochet(OnAppealfromaDivisional
CourtoftheQueen’sBenchDivision),dalejjako:PinochetIII,za:URL:http://www.parliament.
the-stationery-office.co.uk/pa/ld199899/ldjudgmt/jd990324/pino2.htm[dostęp15stycznia2013r.].
28Zob.też:B.DLepard,RethinkingHumanitarianIntervention,PennsylvaniaUniversityPress,
Philadelphia2002;H.F.Carey,ComingtoTermsWiththeGenocidal1990s:ReviewEssayonthe
