Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
utworzeniasystemuurzędówpowiatowychorazwprowadzeniaurzędówrewizoradro-
gowego,rewizoraportowego,podwojewodziego,nadzorującegomiaryiwagi,atakże
porządekwkarczmach,dyrektorapocztiskarbnika.
KomisjeCywilno-Wojskoweniemiałystałychdziałów,leczkomisarzyodpowie-
dzialnychzaposzczególnezadania.Teelementypoziomegopodziałupracyorganów
władzyterenowejwWKLnawiązywałydozasadyrozgraniczeniazadańurzędników
aparatubiurokratycznego85.
Podobnymodczytaniemprzepisówprawawykazalisiękomisarzenowogródzcy.
Wraporciez26lutego1790rokuspotykamyobszerneodniesieniedotreścikonstytu-
cjisejmowej,powołującejdożyciaKomisjeCywilno-Wojskowe.Wedługkomisarzy
wskładziekomisjiprzewidywanooficjalistówkasyimagazynów,do„mierzeniaiwy-
dawaniaczęściamiichronieniaichodkorupcji”oraz„dostrzegaczówmostów,grobel
iprzepraw”,troszczącychsięobezpieczeństwokupców.Zauważalioni,żedojejzadań
należyosadzeniepodwartąwłóczęgówipróżniaków86.
Wskładkomisjiporządkowychwchodziliregenci.Wprzekazachźródłowychspoty-
kamynazwiskaregentów,którzy,jakmożnasądzić,zurzęduopiekowalisiękancelarią
iarchiwumsądowym,atakżeprowadziliwpisydoksiągaktowych:TadeuszaToma-
szewicza(trockaKomisjaCywilno-Wojskowa),NarcyzaGosiewskiego(oszmiańska
KomisjaCywilno-Wojskowa),KajetanaLachowicza.Z22grudnia1789rokupochodzi
pierwszawzmiankaoTowiańskim,którytegodniasporządziłProtokółprzyznańiwszel-
kichaktywacjiKomisjiCywilno-Wojskowejwojewództwawileńskiego.Obejmującsta-
nowisko,wymienieniurzędnicybylizobowiązanidowykonaniawłaściwejprzysięgi87.
Kolejnymurzędnikiemkomisjibyłwiceregent.Naprzykładwgrodzieńskiejkomisji
porządkowejstanowiskotozajmowałIgnacySadłucki88.
Źródłazwierająlicznienazwiskakasjerów:WincentegoJankowskiego(lidzkakomisja
porządkowa),IgnacegoKorsaka(KomisjaCywilno-Wojskowapowiatuorszańskiego)89
orazJanaObuchowicza,sprawującegotęfunkcjęwGrodnie,kasjeraizarazemregenta
komisjiCywilno-WojskowejpowiaturzeczyckiegoMichałaNowosielskiego90.Pracaka-
sjeranależaładowyjątkowoodpowiedzialnych.Naprzykładw1792rokupoddozorem
kasjerapołoccykomisarzewysłalidoMińskakwotę675zł3gr91.Wmińskichźród-
łachwystępujekasjeriregentgrodzkimińskiJanŁyszkiewicz.Obranogonapocząt-
kustycznia1790roku92.Mińscykomisarzemotywowalikoniecznośćpowołaniaurzędu
kasjeratym,żeKomisjaSkarbu„wymagaćzdajesięczułościirozsądkuprzezkomisję
85H.Izdebski,Historiaadministracji…,s.26.
86LPAH,F.4op.2nr25k.6.
87LPAH,SA4151k.16a;SA15163k.161v;SA4156(F.25op.1nr37)k.5;SA4540;SA6492k.19v;
F.4op.2nr16k.38;F.4op.2nr30k.16.
88NAHB,F.1887op.1nr18v.
89DRBANLitwy,F17–282k.42v
90NAHB,F.1887op.1nr1k.8v;LPAH,F.11op.1nr1006(SA3713)k.42;SA6492k.91;SA18535
k.9v;DRBANLitwy,F17–282k.42v.
91LPAH,F.4op.2nr29k.47.
92NAHB,F.1889op.1nr3k.5.
34
