Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MałgorzataJantos,ZygmuntPucko
odstąpićczyoddać.Zaśuświadamiającsobietenzwiązekmożeosiągnąćre-
alneżyciejednostkowe(Kołakowski,Pomian1965,s.13).Tylkowsamotno-
ściczłowiekdokonujerzeczywiścieautonomicznychwyborówisamzanie
ponosiodpowiedzialność.Wyczerpującezwerbalizowaniejęzykiemdyskur-
sywnymnajbardziejsubiektywnej,immanentnejistotyowegodoświadczenia
jestprawieniemożliwe.S.Kierkegaardpróbowałwyrazićjąprzypomocy
literackichmetafor,pisząc:„człowiekwswoimkajakujestsamowystarczal-
ny,znikimniemanicwspólnego(...)samotnywswejłodzi,samotnyw
swymcierpieniu,samotnyzeswąrozpaczą”(S.Kierkegaard,Albo-Albo,t.II,
s.111).Zresztą,jakwiadomo,całaantropologiaKierkegaardanosiznamię
skrajnegoindywidualizmu,opozycyjnienastawionegowobeckażdejrelacjize
społecznością.Cechatajestwyraźnewidocznazwłaszczaweseju„Jednostka
itłum”,wktórymduńskifilozofpodkreślawprost,iżspołecznośćjestnie-
prawdą(S.Kierkegaard,Jednostkaitłum,s.52-53).Zatemutratasamotności
możeprowadzićdozniszczeniaegzystencjalnejniepowtarzalnościczłowie-
ka,a„nawetdowynaturzeń”(Teoplitz1980,s.70).
Samotnośćstanemludzkiegobytowania
Przykłademfenomenusamotności,wrozumieniustanuludzkiegoistnie-
niabył,międzyinnymi,MartinHeidegger.Filozoften,snującswojąrefleksję
nadfenomenembycia,analizowałgo,jaksięwydaje,główniewkategoriach
samotnościjakokondycjiwręczontologicznej(Heidegger1961).Nieświad-
czytowszakże,iżsamotnośćwfilozofiiHeideggeratowyłącznysposóbist-
nienia,leczwskazujejedynienajejkluczowąrolęwewspółtworzeniuiokre-
ślaniuswoistegosposobubytowanialudzkiejistoty.Towspółtworzeniedo-
konujesięprzezorientowanieczłowiekakusobie,kuwłasnemuwnętrzu.
Dopierownimczłowiekmożeznaleźćoparcieinajbardziejwłasnąmożli-
wośćswojegobycia.Możeniejako„zbliżyćsię”i„dotknąć”własnejistoty
orazobcowaćzautentycznymsobą.Oczywiściezarówno„zbliżaniesię”,jak
i„dotykanie”własnejistotyniejestnaogółdostępnewprosticałkowicie.
Formakontaktuzwłasnąistotą,októrejtumowa,jestraczejnaturyintuicyj-
nej.Człowiekzazwyczajintuicyjnierozpoznajeróżnokierunkowąaktywność
osobową,doznawaneuczucia,aktyumysłuorazwoliiwtensposóbosiąga,
oczywiścietylkodopewnegostopnia,zrozumieniesiebie.Zrozumienieto,jak
piszeHeidegger,„stanowiegzystencjalniecoś,conazywamyoglądemjeste-
stwa(...).Ogląd,którysiępierwotnieiwcałościodnosidoegzystencji,nazy-
wamyprzejrzystością”(Heidegger1994,s.208).Zprzejrzystościmasięwyło-
nićprawdaoegzystencji.Przyczymprawdanieoznaczatuteoretycznych
20
