Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
naneprzezpracownika,aktórewynikajązopisustanowiskapracy,roliorganiza-
cyjnejczywyznaczonychdodatkowozadań.Drugitodziałania,któremogąbyć
podejmowaneprzezpracownika,aleodnosząsiędokwestiizwiązanychzbudo-
waniemrelacjispołecznychwewnątrzorganizacjilubpozanią.Wśróddziałań,
któremożnauznaćzakontekstualnewymieniasięm.in.[BormaniMotowidlo
1993,s.71–98;BormaniMotowidlo1997,s.99–109]:podejmowanieaktywności
niezwiązanychzobowiązkowymi,realizacjapowierzonychzadańzponadstandar-
dowymentuzjazmemczywysiłkiem,potoabyzakończyćjezsukcesem,pomoc
innymiwspółpraca,przestrzeganiezasadiprocedurorganizacyjnych,mimoże
niedokońcasąonazgodnezosobistymiprzekonaniami,wspieranieorazobrona
celóworganizacyjnych17.
Podejmowaneprzezbehawiorystówbadaniaznaczącopogłębiływiedzęna
tematzachowań,jakiepracownicyprzejawiająworganizacjach,ichwpływuna
efektywnośćpracyorazefektywnośćorganizacjijakocałości.Ciąglejednaknie
ustalonowspólnegoijednorodnegostanowiskacodozestawuzachowańkontek-
stualnych,którepowinnybyćprzejawianeprzezpracowników,tj.wymaganeprzez
organizacje.Uzasadnionejeststwierdzenie,żezbiór18obowiązkowychdziałań
kontekstualnychbędziesięposzerzał.Specyfikawspółczesnychorganizacji,ich
strukturorganizacyjnychistrategiidziałania(umiędzynarodowienie,orientacjana
klienta)powiększaćbędziezbiórstałychzachowańkontekstualnych.Przykładowo
wprzeszłościzachowaniapolegającenasamodoskonaleniuniestanowiłyzachowań
oczekiwanychprzezpracodawców,terazzaśsądomenąwiększościorganizacji19.
iD.H.Brush[1993,s.1–21]18wymiarówefektywnościpracy.Wskazanemodelerzadkostawały
sięprzedmiotemdalszychbadańgłówniezewzględunaswójskomplikowanycharakter.Najczę-
ściejbadaniaprowadzonesąwodniesieniudomodeluW.C.BormanaiS.J.Motowidla[1993,
s.71–98].
17Analizędziałańlubaktywnościocharakterzekontekstualnymprzeprowadzanowodniesie-
niudobadańipublikacjipoświęconychzachowaniomwynikającymzobywatelstwaorganizacyj-
nego(organizationalcitizenshipbehaviour),prospołecznymzachowaniomorganizacyjnym(proso-
cialorganizationalbehaviour),organizacyjnejspontaniczności(organizationalspontancity)oraz
zachowaniomwynikającymzdodatkowychrólorganizacyjnych(extra-rolebehaviours).Wymie-
nionekoncepcjeteoretycznewramachbadańnadzachowaniamiludziworganizacjiniepowinny
byćtraktowanezamiennie,choćniewątpliwiemająoneelementywspólne.Więcejnatemat
wspomnianychkoncepcji,ichgłównychzałożeńzob.m.in.[BatemaniOrgan1983,s.587–595;
BriefiMotowidlo1986,s.710–725;GeorgeiBrief1992,s.310–329;Turek2013,s.25–39].
18Kwestiąsytuacyjnąiodnoszącąsiębardziejdokontraktupsychologicznegopomiędzypra-
codawcąapracownikiemjestustalenie,czydanedziałaniejestjeszczeobowiązkowymdziałaniem
kontekstualnym,czynie.Niewątpliwiejednakukładelementówtegozbiorubędziesięzmieniać
zależnieodukładuczynnikówotoczeniaiwnętrzaorganizacji,wtymstanuistrukturyzasobów
ludzkich.
19Fakttenpotwierdzająlicznebadaniawramachjednegoznajdynamiczniejrozwijających
sięnurtówbadawczychwZZL,amianowicietzw.zatrudnialności(employability).Badaczejako
