Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Pojęcietworzeniaprawa
Konkluzjęoogólnejdoniosłościregułjednostkowychtrudnopogo-
dzićzkontynentalnąkulturąprawną,wktórejstanowienieregułogól-
nychzarezerwowanodlaustawodawcy.Ponieważjednakoddziaływanie
orzeczeńpozakontekstemposzczególnychsprawjestfaktem,pojawia
siępotrzebawyjaśnienia,naczymmiałobytakieoddziaływaniepolegać,
jeślinienastanowieniuregułogólnych,nawetformalnieniewiążących.
InteresującerozwiązanieprzedstawiaM.Zirk-Sadowski,którytwier-
dzi,żedecyzjaprecedensowaniezawieranowejnormyprawnej,lecz
wskazujewłaściwądointerpretacjidanegoprzepisuteorięwykładni58.
Takierozumieniedecyzjiprecedensowejmajednakniewielewspólnego
ztym,jakprecedensyrozumiesięwkrajachcommonlaw,gdziesąone
wiążąceprawnie.Ponadtoniewydajesię,bykażdyzabieginterpreta-
cyjny,wtymwszczególnościustalenieznaczeniaterminówprawnych
izwrotównieokreślonych,dałsięsprowadzićdowyboruteoriiwykład-
ni.Teoriewykładniniesąnatyleprecyzyjne,byzawszejednoznacznie
determinowaćznaczenieprzepisów.Cowięcej,rozwiązanieM.Zirka-
-Sadowskiegostanowijedynieinnysposóbopisaniatego,żeprecedensy
stanowiąregułyogólne.Regułazawartawprzepisiewwynikuwydania
decyzjiprecedensowejzostajebowiemprzekształconazgodniezokre-
ślonąteoriąwykładniwinnąregułęogólną.
Zpewnościąniektóretwierdzeniasformułowaneprzeznaukęwod-
niesieniudoprawaprecedensowegoodnosząsięrównieżdoorzecznictwa
Trybunału.Paradygmatemprawaprecedensowegosąprecedensywkra-
jachcommonlaw.Możemyrozróżnićtamichtrzyrodzaje:precedensy
dotyczącecommonlaw,któresiłąrzeczyniemogąznaleźćodpowiednika
pozatąkulturąprawną,precedensydotycząceustawiprecedensydo-
tyczącekonstytucji(tamgdziemamykonstytucjęwznaczeniuformal-
nym).Domodeluformułowaniageneralnychregułzachowaniazbliżają
sięprecedensykonstytucyjneSąduNajwyższegoStanówZjednoczonych,
szczególnieżekonstytucyjnośćustawyjestabstrakcyjnymzagadnieniem
prawnym.Przykłademmogąbyćformułowaneprzeztensądtestykon-
stytucyjnościregulacjiprawnychtakichjakograniczeniewolnościsłowa.
Wogólewykładniakonstytucji,jakokwestiaprejudycjalnaprzyroztrzą-
saniukonstytucyjnościprzepisów,maznaczeniewykraczającezwykle
pozadanąsprawę.Najogólniejrzeczbiorąc,precedensykonstytucyjne
iustawowedotycząwłaściwejwykładniprzepisówioneewentualnie
mogłybystanowićodpowiednikorzecznictwaTrybunału.
58M.Zirk-Sadowski,Precedens…,s.78.
37
