Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Wędrówkaniemieckichromantykówkunieznanejprzyszłości
35
rzającegodouporządkowaniaeuropejskichstosunkówpoprzezjasnąiwyraźną
regułę.Skorozawodnyiniezgodnyzoczekiwaniamiokazałsiędotychczasowy
modelzarównopartykularyzmówniemieckichpaństwipaństewek,jakrównież
wielkichmocarstw,łączącychróżnekulturowoimająceprzeztoodmienneinteresy
ludy,należałoposzukaćładu,któryodpowiadałbycorazbardziejzakorzeniającej
sięwumysłachosiemnastowiecznychintelektualistówwartościprawanatury.
ZanaturalneuznałHerderrodziny,awwymiarzemakro–narody,pozostawało
wszakżekwestiądyskusyjną,jakównaródpowinienbyćrozumiany.Myśliofi-
lozofiidziejów,opusmagnumfilozofa,sfinalizowanezostałyjużwpierwszych
latachrewolucji,mógłonzatemużyćfrancuskiegomodelulaNation,czylinarodu
obywatelskiego.Niemieccyteoretycynarodupostanowilijednakpójśćinnądrogą,
którarozwinęłasięnatleartystycznychimetafizycznychwynurzeńromantyków.
Wśródperełeuropejskiegomalarstwaepokiromantyzmuznajdujesięobraz
CasparaDavidaFriedrichaGrobowiecHuttena.Przedstawiasarkofagukryty
wruinachgotyckiejkaplicy.Nanagrobkuodczytaćmożnaimiętytułowegore-
zydenta25,alerównieżinneinskrypcje:nJahn1813”
,nArndt1813”
,nStein1813”
,
nGörres1821”
,nDś1821”
,nF
.Scharnhorst”
.Powstałwtensposóbmalarskipo-
mnikgronanajbardziejprominentnychdziałaczynarzeczwyzwolenianarodu
niemieckiegospodobcejdominacji.Zatrzymajmysięzatemnachwilęprzydwóch
pierwszychnazwiskach.
FriedrichLudwigJahn(1778-1852)byłurodzonymwprotestanckiejBran-
denburgiipedagogiem,teoretykiemnacjonalizmu,alenajwiększąbodajsławę
przyniosłomustworzeniewBerlinieTowarzystwaGimnastycznego(Turnvere-
in),któresłużyćmiałozaśrodowiskorozwijaniapostawpatriotycznychwśród
młodzieży.Jegonieprzejednanestanowiskopowodowałoambiwalentnystosunek
władzpruskichdodziałacza.Zjednejstronybyłdwukrotniearesztowanypodczas
prześladowańtzw.Demagogów,anawetskazanynadwalatawięzieniaizakaz
przebywaniawstrefie10milodBerlina,zdrugiej–odznaczonogoKrzyżem
Żelaznymw1840roku.Natrzylataprzedśmierciązostałnawetdeputowanym
dofrankfurckiegoParlamentuNarodowego(FrankfurterNationalversammlung),
costanowinajlepszydowóduznania,jakimcieszyłsięwrodzimejBrandenburgii.
PolitycznyprojektJahnaznanyjestpodnazwąTeutonii,megamocarstwareali-
zującegoideęnWielkichNiemiec”
.Podejściezaprezentowaneprzezniegostanowi
odwrotnośćnarodowychideiHerdera.Oiletenostatnizmierzakuograniczeniu
państwdoobszaru,naktórymwiększośćstanowiąprzedstawicielejednejnacji
wsensiekulturowym,otyleJahnwswoimgłównymdzieleDasDeutscheVolkstum,
wydanympierwotniew1810roku,skłaniasiękumegastrukturzezawierającej
25
UlrichvonHutten,żyjącywlatach1488-1523,byłniemieckimrycerzemwalczącymza
sprawęreformacjiubokuLutrawnajwcześniejszymstadiumjejrozwojuorazautoremszeregu
polemicznychdzieł,pisanychznakomitąłaciną,alerównieżponiemiecku,wtymArminiusa,
poświęconegowodzowigermańskiegopowstaniaprzeciwkoRzymianomwIwiekun.e.
