Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Pojęciekonstytucjonalizmu(MichałBernaczyk)
31
nierównościami,wykluczeniemizaliczeniemczęściobywatelidowrogiejkategorii
(np.opozycjipolitycznej,dziennikarzy,ruchównarzeczrównościpłci,mniejszości
seksualnych,cudzoziemców),zmniejszeniempoziomuwolnościiuczciwościwyborów
(np.zmianypolskiegoKodeksuwyborczegow2018r.iorganizacjawyborówprezyden-
ckichw2020r.),wyparciemprawdyosprawachpublicznychprzezpropagandę,anawet
zerwaniemwspółpracymiędzynarodowejwzwalczaniazagrożeńegzystencjalnych
naroduipaństwa(np.przezochronęklimatu,budowęsojuszyobronnych).
1.3.Konstytucjonalizmarządyprawa
Współczesnesporyotreśćpojęciakonstytucjonalizmuwymagajądostrzeżenia,że
definiujemygozperspektywyblisko250latewolucjikonstytucjipisanej.Wefekcie
doopisukonstytucjonalizmuużywamypojęćiodniesieńnieznanychwchwilirozpo-
częciahistoriiprawakonstytucyjnego.Istniejejednakpewienelement,którypozostaje
stabilny.Jestnimzasadarządówprawapowiązanazzasadąnadrzędnościkonstytucji
wsystemieźródełprawa.Oznaczatościsłepołączeniedwóchzałożeń:1)władzarządzi
zapomocąprawa,nadającmucechyprzejrzystości,2)władzajestzwiązanaprawem
zawartymwkonstytucji.
KonstytucjaRPz1997r.realizujetenpostulatnakilkasposobów.Określawy-
czerpującorodzajeźródełprawakrajowegoiorganyupoważnionedoichwy-
dania(zasadniczowrozdzialeIII„Źródłaprawa”),uzależniaichobowiązywanieod
ogłoszeniaprawa(art.88),określastadiaproceduryustawodawczej(art.118-123),
aponadtonakładaszeregwymogówdotyczącychkomunikatywności,precyzjiteks-
tuprawnegoioperowaniazakresemczasowym(art.2iwyinterpretowanazniego
zasadaprawidłowejlegislacji).
Oilerządzeniezapomocąprawaniebyłojużżadnącywilizacyjnąnowością,otyle
istotnymwkłademfilozofówepokioświeceniaokazałosięnadaniemupewnych
cechformalnych(np.uregulowaniekompetencjiprawotwórczych,zrozumiałość,wymóg
promulgacji,zakazretroakcji).Kolejnązdobycząoświeceniabyłopostrzeganiesystemu
prawawkategoriachhierarchicznych,comiałoswojąprzyczynęwskutkachrewolucji
amerykańskiejifrancuskiej(odrzuceniewładzymonarszejoboskiejproweniencji
wymagałonowegouzasadnieniadlawładzwyłonionychwprocesiepolitycznym).
Oznaczałoto,żeniezależnieodustawodawstwaparlamentulubprawotwórczychpre-
rogatywmonarszychistniałoprawonajwyższegorzędu(konstytucja),któreustalało
dopuszczalnegranicedlazwykłejdziałalnościprawotwórczej.
Pierwszekonstytucjewieńczącekoniecepokioświeceniastarałysięwdrożyć
postulatyJohnaLocke)a(1632-1704)wyłożonewDrugimTraktacieoRządzie
z1698r.natematzakresuwładzyustawodawczej:nlegislatywabądźnajwyższawładza
