Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
RozdziałI.Polskikonstytucjonalizmijegoźródła
3.2.Inkorporacjarozwiązańobcych
Gdyzastanowimysięnadzakresemzagranicznychzapożyczeńwnaszychprawnopoli-
tycznychregulacjachnajwyższegoszczebla,tonieuchronniezauważymy,żesąonecał-
kiemliczne.Spostrzeżemyjejużwsamejkonstrukcjizawartejwjednymakcieprawnym
formalnejkonstytucji,obcejprawnopolitycznemuporządkowiIRzeczypospolitej,który
naruszonyzostałw1791r.zapożyczonąodparyskichfilozofów(ncoFrancuzwymyśli,
toPolakpolubi”)koncepcjąspisanejumowyspołecznej.
Zaformęzapożyczeniamożnateżuznaćprezydenturę,któraporazpierwszypojawiłasię
wUSA,abynastępnierozprzestrzenićsięwrazzustrojowopolitycznąrepublikanizacją.
Owaszara,pozbawionakrólewskiegoblaskumonokratycznośćspełniaspołecznezapo-
trzebowanienajednoosobowąinkarnacjępaństwowości,choćniedodajejejmistycznego
pierwiastka.Wułomnejpostacipojawiasięonwówczas,gdyrodzimagłowapaństwajest
zaprzysięganaprzezZgromadzenieNarodowelubwygłaszanaparlamentarnymgruncie
orędzie,któratoinstytucjazostałarównieżprzeniesionazeStanówZjednoczonych.
Gdyzkoleizastanowimysię,jakiezfunkcjonującychwRPprawnopolitycznychroz-
wiązańzawdzięczamyAnglii,towskażemynatypowądlanowożytnegoparlamenta-
ryzmuinstytucjęopozycji,bezktórejtrudnosobiewyobrazićliberalnądemokrację.
Wjejramachczymścharakterystycznymiważnymjestwotumnieufnościwzględnie
zaufania,któregorodowodutakżenależyszukaćwLondynie.Tosamotrzebapowie-
dziećoparlamentarno-gabinetowymsposobieorganizacjirelacjimiędzylegislatywą
aegzekutywą,któryuparciepróbujesięstosowaćwróżnychpaństwowościach,wtym
równieżwPolsce.WRPczasemogłaszasięnawetrozmaitegabinetycieni,jednakże
wprzeciwieństwiedoZjednoczonegoKrólestwa,gdziewbudowanesąonewsystem
polityczny,unaspozostająone,jeślijużsiępojawią,raczejmedialnąspekulacją.
CodoFrancjitomożnaniebezpowoduuważać,żetowłaśniezniejzostałsprowadzo-
nydoPolskipoIwojnieświatowejparlamentarno-gabinetowysystemrządzenia,ale
przecieżFrancuzi(zmiernym,podobniejakunas,skutkiem)zapożyczyligozWielkiej
Brytanii.Wtakiejsytuacjinależywłaśnietęostatniąuznaćzapierwotneźródłoinspi-
racjirzeczonejodmianysprawowaniarządów,choćniewątpliwiefrancuskazachęta
byłaniezwykleistotnadlatradycyjnieprofrancuskichPolaków.Wydajesię,żenaak-
tualnymetapierodzimejprawnoustrojowejewolucjizapożyczyliśmyzVRepubliki
konstrukcjęniemonarchicznejradygabinetowej.Problemwtym,żeunasspełniaona,
wprzeciwieństwiedooryginału,rolęraczejkonstytucyjnegoozdobnikaniżistotnejdla
prawnopolitycznegosystemuinstytucji.
InaczejjestwprzypadkusprowadzonegozRFNpomysłuwpostacistosowanegowelek-
cjiniższejizbylegislatywy5-procentowegoproguzaporowego,uniemożliwiającego
słabszymsiłompolitycznymzdobyciesejmowychprzyczółków.Dziękitemurozwią-
