Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
S.Seul,Kontekstspołecznywpóźnymdzieciństwiearolaucznia,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-348-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
18Rozdział1-Specyficznecechyrozwojowedzieckawpóźnymdzieciństwie
rezultatyporównaniazinnymirówieśnikami.Dziecijużodróżniająwsamoopisie
sferyaktywności.Dlaróżnychsferstosująodmiennestandardyocenysiebie.Oce-
nasiebiewynikazporównaniaswoichosiągnięćczymożliwościzwzorcowymi
idotyczyważnychdlasiebiesfer.Inneosiągnięcia,nawetwysokie,wnieważnych
dladzieckasferachniewpływająnajegocałkowitąsamoocenę.Ważnymczyn-
nikiemjestwsparciespołeczne.Okazujesię,żegdygobrak,nawetmałaróżnica
międzystanemoczekiwanymaosiąganymdestrukcyjniewpływanasamoocenę.
Dladzieckawtymwiekuwsparciejestczęstoważniejszeoduzyskiwanychwyni-
ków(Bee,2004).
Dzieckojestzainteresowaneinformacjamiosobie,aktywnieichposzukuje,
wytwarzaje,wzbogacającsamoopis.Wpóźnymdzieciństwiewystępujejeszcze
słabepoznawczewyodrębnieniewłasnejosoby.ProcesformowanianJa”dopiero
sięzaczyna.Tomożewyzwalaćegocentrycznenapięcieizakłócenierównowagi
wstrukturzekształtującegosięnJa”iskłaniaćdoocenyrzeczywistościzewzględu
nawłasnepotrzeby(Kamińska-Feldman,1992).Podstawowymźródłemwiedzy
osobiejestprzekazspołecznyosóbznaczących.Jużwwiekuprzedszkolnymza-
czynawytwarzaćsięnJa”odzwierciedlone.Zawieraonosądy,jakiedzieckosłyszy
naswójtematodosóbznaczących.Ichtreśćjestniespójna,niepowiązanazesobą
(dzieckowtejfazierozwojutwierdzi:nmamawielepiej,jakijestem”).Wiedza
zprzekazuspołecznegowtymwiekuniejestpoddawanarefleksji,aleprzyjmo-
wanaapriori.Jestecheminformacjidostarczanychprzezdorosłych(Kozielecki,
1981;Oleś,2003).Adekwatnesprzężeniezwrotnedostarczaneprzezdorosłych
skierowaneosobiściedodzieckaizorientowanenastrategiędziałaniapozwala
dzieckuskutecznieradzićsobiezzadaniem.Jestważne,abytosprzężeniewyrażało
zaufaniedoumiejętnościizobowiązańdziecka,wówczaslepiejwykorzystujeswo-
jezasobydziękiwyzwolonejprzezdorosłegomotywacji(Camhay,Ruble,1994;
Ruble,Dweck,1995).
Informacjedostarczaneprzezrówieśnikówdrugimźródłemtreścizawar-
tychwobraziesiebie.Częśćznichmacharaktercytatówwypowiedzidorosłych
osóbznaczących(nmójtatauważa,że…”).Wkolejnychlatachprzybywajednak
treści,którerezultatemporównańzeswoimirówieśnikami,jakichdzieckoza-
czynadokonywaćsamodzielnie,równieżztymizawartymiwmediach.Wzrasta
rolamediów,któredostarczajądzieckuwzorówzachowaniaiwyglądu.Wzoryte
mogądotyczyćróżnychsfer:wyglądu,wynikówwnauce,wsporcie,dokonańar-
tystycznych,dochodząteżzainteresowania,hobbyitd.Częśćtychporównańmoże
pełnićfunkcjędowartościowującą,aleniekiedystająsięczynnikiempogarszają-
cymsamoocenę.Braksukcesówprowadzidopoczucianieadekwatnościwobec
oczekiwańipesymistycznegospostrzeganiasiebie.Dominowanietegospostrze-
ganiapociągazasobądalszeniepowodzeniawdziałaniu.Gorszeefektyisłabsze
osiągnięciaprowadządopogorszeniasytuacjiwgrupierówieśników,utrwalania
wyuczonejbezradności.