Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Konwenansejakonormykonstytucjimaterialnej
23
byćtworzoneztegosamegopowodu.Dlapowstaniakonwenansuniezbędnejest
więcuzasadnienie(reason).WedługI.Jenningsakoniecznejestzatempostawienie
trzechpytań:„popierwsze,jakiesąprecedensy;podrugie,czyci,którychdotyczyły
precedensyuważalisięzazwiązanychnormą;ipotrzecie,czyistniejedobreuzasad-
nieniedlanormy?”.Wrezultacie„pojedynczyprecedenszdobrymuzasadnieniem
możewystarczyćdoustanowienianormy.Całyzestawprecedensówbeztakiegouza-
sadnieniabędziebezużyteczny,chybażejestcałkowiciepewne,żezainteresowane
osobyuznawałysiebiezazwiązanychnormą.Alewówczas[…]konwenansmoże
byćbezkarniezłamany”34.
W2003rokuporazpierwszywhistoriiZjednoczonegoKrólestwarząduzależnił
skorzystaniezkrólewskiejprerogatywydającejprawowypowiadaniawojnyiużycia
siłzbrojnychoduprzedniejzgodyparlamentu35.Ówczesnyministersprawzagranicz-
nychJ.Strawpodkreśliłprzytym,żeuzyskaniewyraźnegopoparciaparlamentudla
użyciasiłzbrojnychjest„właściwewewspółczesnejdemokracji”36.Choćniewszyscy
uznali,żewtensposóbzanotowanoprecedens,dającypoczątekkonwenansowikon-
stytucyjnemu,zgodniezktórymwprzyszłościrządbyłbyzobowiązanydouzyskania
zgodyparlamentunaużyciesiłzbrojnych37,wydajesię,żejesttodobryprzykład,
kiedypojedynczyprecedens,któremutowarzyszyodpowiednieuzasadnienieustrojo-
we,możebyćwystarczającydlapowstaniakonwenansu38.Jesttoteżprzykładswego
rodzaju„świadomegoprecedensu”,jakożeintencjąrządubyłoustanowieniewzorca
zachowaniadonaśladowaniawprzyszłości.„Świadomyprecedens”byłbywięc–tak
jakiinneprecedensyustrojowe–jednorazowymrozstrzygnięciem,tyletylko,żeto-
warzyszyłobymuwyraźneoczekiwanie,iżbędzieonopowtarzanewprzyszłości.
Opowstaniukonwenansuprzesądzazatemto,czysystempolitycznynaaktual-
nymetapierozwojujestwstaniedostarczyćodpowiedniegouzasadnieniadlajakiejś
praktykipostępowaniawsytuacjachustrojowychlubdlaustrojowegoprecedensu.
Posługującsięprzywoływanymjużprzykładem,możnawięcuznać,żepraktykapo-
legającananiepowoływaniuwskładIzbyLordówdziedzicznychparówniemiała
dostatecznegouzasadnieniaidlategonieprzerodziłasięwkonwenans.
34W.I.Jennings,TeLawandtheConstitution,UniversityofLondonPress,London1959,s.136.
35W1982rokuprzeddecyzjąopodjęciuzbrojnejinterwencjinaWyspachFalklandzkichrząddo-
prowadziłdodebatywIzbieGmin,alewówczaszgodnieztradycjąnieprzeprowadzonowtejsprawie
głosowania.
36HansardVolume(HouseofCommonsDebates),vol.401,no.365,col.900,18march2003.
37Zob.szerzejC.Turpin,A.Tomkins,BritishGovernmentandtheConstitution.TextandMaterials,
CambridgeUniversityPress,Cambridge2007,ss.163–164.
38Por.LordWilsonofDinton,TeRobustnessofConventionsinaTimeofModernisationandChange,
„PublicLaw”,Summer2004,s.414.Czydoszłowtymwypadkudopowstanianormykonwenansowej,
okażesiędopieroprzynastępnejokazji,kiedyrządbrytyjskibędziepodejmowałdecyzjęoużyciusił
zbrojnych.Wkażdymraziewstanowiskuwyrażonymw2007rokuówczesnygabinet,mimowcześniej-
szegosprzeciwu,wyraziłpoparciedlarozwojukonwenansu,którysprecyzowałbyrolęparlamentuwza-
twierdzaniudecyzjirząduoużyciusiłzbrojnychpozagranicamikraju.Zob.A.W.Bradley,Constitutional
ConventionsinanEraofRapidChanges[w:]Ustroje,doktryny,instytucjepolityczne.Księgajubileuszowa
Profesorazw.drahab.MarianaGrzybowskiego,J.Czajkowskiet.al.(red.),WydawnictwoUniwersytetu
Jagiellońskiego,Kraków2007,ss.38–39.
