Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
PasterzeluduBożego
chówzludziopętanych,atakżezkatechumenów,którychnależałowyrwaćzwła-
dzyszatana.Wczasach,którenaswtejksiążceinteresują(wiekiIViVI),egzor-
cyścinajczęściejalboniewystępowali,albonieodgrywaliwyraŹniejszejroli.Pod-
stawoweczynnościskładającesięnarytyegzorcyzmowaniawykonywanebyły
przedewszystkimprzezbiskupa,póŹniejtakżeprzezprezbiterów.Niekiedydo
kleruzaliczasięteżpsalmistów.
Tylkoklerkościołówbezpośredniopodległychbiskupowiskładałsięzprzed-
stawicieliwszystkichstopni,wkościołachmniejszychniebyłopotrzebyanima-
terialnychmożliwościutrzymywaniakleruniższego.Niekiedycoprawdaspoty-
kamywnichlektorów-zazwyczajjesttoznak,żeprezbiteridiakonsąalbo
niepiśmienni(rzeczrzadka,alemożliwa),alboniepotrafiądobrzegłośnoczytać.
Subdiakon,jeślijużwystępuje,wyraŹniedegradujesiędorolizakrystiana.
Cechyspecyficznekleruantycznego
Duchowieństwowstarożytnościskładałosięzludzi,którzypodejmowalisłuż-
bęwKościelenaogółpóŹno.Powoływanodoniegoosoby,którenajczęściejza-
łożyłyjużrodziny,wychowałydzieci,prowadziłyzwykłądlaswejgrupyspo-
łecznejdziałalnośćgospodarczą.Istniaływprawdzieprzypadkiwyświęcania,
zwłaszczananajniższeszczeble,kilkunastolatków,byłyonejednakbardzorzad-
kie,azawansemnanastępnestanowiskaczekano.Starożytnośćwogóle,achrze-
ścijaństwowszczególnościprzeznaczałyzaszczytnemiejscadlaosóbwpełnidoj-
rzałych,ajeszczelepiejstarych,młodośćzkościelnegopunktuwidzeniabyła
wadą,niezaletą.Dokleruwprowadzanoludzijużsprawdzonych,otoczonychre-
spektem,takich,którzypokazali,żepotrafiąkierowaćinnymi.Siwywłosbyłwięc
dlabiskupówiprezbiterówatrybutemniemalobowiązkowym.
Nieistniałżadensformalizowanysystemprzygotowywaniadopełnieniadu-
chownychfunkcjianisprawdzania,czydanykandydatmastosownekwalifikacje.
RzecząkierującegoKościołembiskupabyłoczuwanienaddoboremodpowied-
nichosóbipoddawanieichpróbom;jeślizechciałprzeegzaminowaćichnaprzy-
kładzeznajomościPismaŚwiętego,mógłtoczynić,żadneprzepisymutegojed-
naknienakazywały.Członkowieklerumusielidiametralnieróżnićsięposiadaną
kulturąkościelną(przepraszamzaneologizm,alenieznajdujęlepszegoterminu).
Braksystemukształceniaprzyszłychczłonkówklerubyłjednązprzyczynwy-
stępowaniawyraŹnejtendencjidodziedzicznegosprawowaniafunkcjikościelnych
wokreślonychrodzinach:zasadypostępowaniawKościele,modlitwyliturgicz-
neiliturgicznegesty,minimalnyprzynajmniejzakreswiedzyteologicznejnaj-
łatwiejsiępoznawałowprocesierodzinnegoterminowania.
Duchowni,wyłączającbiskupa,zachowywaliswemiejscewspołeczeństwie:
żyliwswoichdomach,zrodzinami,zajmowalisięuprawąroli,rzemiosłem,han-
dlem,sprawowaniemurzędówitd.,naogółwykonywaniefunkcjikościelnychnie
