Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Religiajakozjawiskospołeczno-kulturowe-ujęciateoretyczneaoperacjonalizacja
Poradzieckiekompleksyidentyfikacyjne
41
Wtymwłaśniemiejscuwartoprzypomnieć,żepojęcietożsamości(którewpolskiejno-
menklaturzebywarównieżzamiennieokreślanejakojaźńiautoidentyfikacja,niecorza-
dziej:jakokoncepcjasiebie,samookreślenie),zrodzonezostało-jaksłuszniezauważaZyg-
muntBauman-wzwiązkuzkryzysemprzynależności155.Pojęcieto,szczególniedowar-
tościowanewnaukachspołecznych156,porazpierwszyzostałoużytewichramachprzez
przywoływanegojużErikaEriksona157.BliskiwspółpracownikFreudasiłąrzeczykoncen-
trowałsięnawymiarzeindywidualnymiopisywałbiograficznekreacjetożsamości,którą
rozumiałjako:n1.Świadomepoczuciebyciaodrębnąiwyjątkowąjednostką,(2)poczucie
nwewnętrznejstałościiciągłości”wczasie,(3)poczuciezgodnościdefinicjisamegosiebie
zideałamikonkretnejgrupy,którapotwierdzatożsamośćjednostki.Kryzysrozwojowy,
potencjalniemożliwynakażdymetapieżycia,powoduje,że(4)przyzachowaniuciągłości
ijednolitościpodmiotujegotożsamośćzmieniasię,jestjednocześniensubiektywnymdo-
świadczeniemidynamicznymfaktem”158.
Wnaszymprzypadku-mimożewczęściempirycznejskoncentrujemysięwłaśnie
narelacjachbiograficznych-niesposóbpominąćzbiorowegowymiaruidentyfikacji,
generowanych,reprodukowanych,modyfikowanych,zarządzanychitransmitowanych
przezinstytucje,reprezentującegrupyspołeczneicałespołeczeństwa.Taksamowięc
jaknreligiazachodzizakresowoiwiążetakieobszarybadawczejakhistoria,etniczność,
polityka,moralność,folklor,magia”
,zmuszająctymsamymdonrefleksjinaddziejami,
kulturą,strukturamispołeczno-politycznymiczyetnografiąbadanychobszarów”159,
takrównieżpojęcietożsamościniepozwalazignorowaćwspomnianychobszarówba-
dawczych.Cowięcej,podobniejakwcześniejmówiliśmyonwielotorowości”rosyjskich
tożsamości,wywodzonychzkoncepcjinwielotorowościkonkurencyjnychmoralno-
ści”JarretaZigona,takwprzypadkuzarządzaniatożsamościamizbiorowymimożemy
mówićowytworzeniupewnychnpakietówtożsamościowych”160,bądźnkompleksów
identyfikacyjnych”odwołującychsiędoniekonieczniezesobąspójnych,anawetwyklu-
czającychsięzestawówwartości,symboliimitówspołecznych161.Wichskład,oprócz
155
Z.Bauman,Tożsamość.RozmowyzBenedettoVecchim,przeł.J.Łaszcz,Gdańsk2007,s.22.
156
M.S.Szczepański,A.Śliz,Dylematyregionalnejtożsamości,nŚląsk”
,nr10/2010,s.15.
157
Por:E.Erikson,Tożsamośćacyklżycia,Warszawa2004.
158
M.Libiszowska-Żółtkowska,Prolegomenaś,s.9.
159
B.Jastrzębski,J.Morawiecki,Wstęp[w:]tychże,Innegopiekłaniemaś,s.11.
160
Por:J.Morawiecki,Moskwa-Syberia:duchowydwupak.Ozbiorowychiindywidualnychofertachtoż-
samości,nZnaczenia.Kultura-Komunikacja-Społeczeństwo”
,8/2013,s.117-124,tekstdostęp-
nytakżewwersjielektronicznejpodadresem:http://www.e-znaczenia.pl/?p=923(datadostępu:
1grudnia2017).
161
Podobniejakwpoprzednichmoichbadaniach,takrównieżwramachtegoprojektumitspołeczny
będziemyrozumiećjakonwiedzawchodzącawskładświadomościzbiorowejdowolnejgrupy,któ-
ratowiedzaopisującprzeszłe,obecnelubprzyszłestanyspołecznegoświata,niejestpoddawana
procedurzeintersubiektywnegosprawdzania,leczprzyjmowanajestbezpośrednio,uzyskującswój
statusdziękioczywistejdlawyznawcywierzewautorytettradycji,świętejksięgi,charyzmatycz-
negoprzywódcy.Tenwłaśniestatusmitusprawia,iżkażdapropozycjapoddaniagoprocedurze
