Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
boskieatrybutystwarzaniaporządkurzeczywistości.
„OdreprezentacjiprzezinkarnacjęwepoceBogów
ażporeprezentacjęprzezdelegowaniewepoceRównych,wciąż
mamydoczynieniaztymsamymielementami–zauważaGauchet
wksiążceReligiondansladémocratie–tyleżefunkcjonującymi
winnychformachiwewnątrzodmiennejstruktury”[10].
Wtymnastępstwienicjednakniejestprosteanioczywiste.
Oznaczaonowejściewkolejnywiraż,wsubtelnądialektykęciągłości
izerwaniamiędzyodchodzącymporządkiemheteronomiiarodzącym
sięstopniowoporządkiemautonomii.Dziejeiprzemiany
politycznychideologii,tychwłaściwychnastępczyńchrześcijańskiej
teologiipolitycznejwXIXiXXwieku–odrewolucyjnego
marksizmuażposkrajniereakcyjneprawicowenacjonalizmy–które
Gauchetśledzi(naszerokimtleprzemianzwiązanychzmodernizacją
zachodnichspołeczeństw)wtetralogiiL’Avènement
deladémocratie,obrazująjegozdaniemnieustanneprzeplataniesię
obuwymiarów.Topowtarzającesiępróbystworzeniadoskonałego
porządkuautonomiiśrodkami„teologicznej”heteronomii(marksizm),
czyzdrugiejstronychęćodbudowytradycyjnegoheteronomicznego
ładuśrodkamiautonomicznejzduchamobilizacjiwspólnoty
narodowej(nacjonalizm).TotalitarnyparoksyzmXXwiekumożna
wtymkontekścierozumiećjakoapogeumtegorodzajuwysiłków,
jakomaksymalnewzmożeniepostroniezbiorowegopodmiotu
pragnącegowpełniwykorzystaćswojeboskieatrybuty.Określając
prawicoweilewicoweideologie,zwłaszczawichtotalitarnej
odmianie,mianem„świeckichreligii”,Gauchetnieskupiasięjednak,
jaktozwyklebywa,napowierzchownychpodobieństwachrytuału
czyroli,jakąwreligiiiideologiiodgrywajądogmaty,lecz
nagłębokiejlogice,którejźródłojestwobuprzypadkachtosamo.
Świeckareligia,zauważawcytowanejjużksiążceReligiondans
ladémocratie,tocoś,„coreligiąaniniepowinno,aniniechciałoby
być”,wistociejednakpozostajezanurzonewjejżywiole
odmomentuswychnarodzin,gdzieśwXVIIIwieku[11].„Wyjście
zreligii”tociągnaprzemiennychnawrotówiskokówdoprzodu.
JegorzeczywistespełnienienaZachodzietowedleGaucheta
