Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
religiastajesięniepotrzebnaizostajezastąpionaprzeznaukę.
Oznaczawięc,jakująłtoobrazowoPeterBerger,najważniejszy
bodajkontynuatorWeberawdwudziestowiecznejsocjologiireligii,
stopniowe„samobójstworeligii”,podcinającejgałąź,naktórejprzez
wiekisiedziała.UGauchetamamyprocesdopewnegostopnia
podobny,wramachktóregoteologicznarozbudowaboskich
atrybutówidzienasposóbdialektycznywparzezrosnącąautonomią
tego,coświeckie.Podobnyjestteżnaciskkładzionyprzezniego
nazagadnienieoryginalnościZachoduwkontekścierozwojureligii,
jakrównieżpewnepobocznewątki–choćbykwestia
dowartościowaniasferyświeckiejpracy,m.in.wregułach
klasztornych,skądinądcałkowicie„pozaświatowych”–Gauchet
rozbudowujetuwpewnymsensiemałoznanyirzadkopodkreślany
wątekuWebera,którywłaśniewklasztorachdostrzegałprapoczątki
protestanckiej„ascezywewnątrzświatowej”.Francuskimyśliciel
zdecydowaniejednakprotestujeprzeciwracjonalizowaniutego,
cowgruncierzeczymajegozdaniemcałkowiciepozaracjonalne
źródła:owejsiły„pchającejnaprzódrozum”wcywilizacjiZachodu.
Protestujeteżprzeciwumieszczaniuwcentrumzachodniejdynamiki
kwestiikapitalizmuijegoreligijnegozakorzenienia:„jeśliumieścimy
kapitalizmwcentrum,niepozwalanamtodostrzeccałościowej
dynamiki,którejjestonpóźnymowocem,atakżereligijnejlogiki,
któraowądynamikąrządzi”[13].Kluczowywtej„całościowej
dynamice”jestwedleGauchetanietylestykreligiiigospodarki,
coreligiiipolityki.
Gauchetdystansujesięteżodtego,costanowinajtrwalszebodaj
dziedzictwoWeberowskiegomyśleniawewspółczesnej,zwłaszcza
socjologicznej,refleksjinadreligią,czyliodtzw.teoriisekularyzacji
isporówwokółniej,trwającychszczególnieintensywnieodlat90.
XXwieku.Możnapowiedzieć,żeGauchet–dziękicałemu
kryptoheglowskiemuaparatowipojęciowemuzwiązanemu
zkoncepcjąsortiedelareligion–omijaszerokimłukiemplątaninę
jałowychsporówzwiązanychzliniowąwizjąsekularyzacjiZachodu.
Sekularyzacjaczydesekularyzacja,prywatyzacjaczydeprywatyzacja
religii?Triumfalnypowrót–wpostacichoćbyróżnejmaści
fundamentalizmówalbo„nowejduchowości”–czyraczej
