Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niejakocałąszerokośćPlatońskiegoświataistanowizarazemjego
dwieostatniegranice.Jestdowodemogromnejsiłyjęzykowej
Platona,żeudałomusięzapomocąjednejjedynejzmiany,lekkiego
cieniowaniawyrazu,uchwycićróżnicęznaczeniową,którawjego
myśleniuniemasobierównychpodwzględemsystematycznej
ostrościiwyrazistości.Eidosieidolon–dwaterminypochodzące
zjednegojęzykowegokorzenia,rozwijającesięzjednego
podstawowegosensuwidzenia,δεν–któredlaPlatonajednak,
wtymszczególnymznaczeniu,jakieonimnadaje,zawierająwsobie
dwazasadniczoróżnekierunki,dwieprzeciwstawne„jakości”
widzenia.Wjednymprzypadkuwidzenieprzybierabiernycharakter
zmysłowegodoznania,którestarasięjedynieprzyjąćwsiebie
iodzwierciedlićzewnętrznyprzedmiotzmysłowy–wdrugimstaje
sięswobodnymwidzeniem,ujęciemobiektywnegokształtu,które
jednakmożebyćdokonanetylkowduchowymakciekonstrukcji.
Pozostającprzytejostatniejstronietegoprzeciwieństwa,można
powiedzieć,żeoryginalnośćigłębiafilozofiiPlatońskiejpolega
najogólniejnatym,żeporazpierwszydźwigaonafilozoficzne
rozważaniazesferysamegotylko„Bycia”dosfery„Formy”.
Filozofiaprzedsokratejskarównieżdążyładotego,żebypojąćBycie
jakojednośćFormy,jakopoddanewładzyjednejpowszechnejzasady
formalnej–aleniepotrafiłatejzasadywyrazićinaczej,jaknadając
jejniejakoznowukolorytbytu.Jońskafilozofiaprzyrodyumieszcza
naprzykładźródłoByciawpojedynczym,konkretnymbycie–
obojętnie,czyokreślagojakowodę,jakopowietrze,czyjakoogień.
Takżejednakitam,gdzietomaterialnepodejściedorzeczysię
zmienia,gdziezamiastνκαττνληνszukasięνκαττν
λόγον,Logosten–toczystepojęcieBycia–wciążjeszczeokazuje
sięzwiązanywswoimkształcieiwymowiezjakimśobrazem,
zjakiegośrodzajuzmysłowymsubstratem.Pitagorejczycy,Eleaci
iHeraklitniemówiąjużojednościkosmicznejmaterii,leczchodzi
imojedność,któranależydocałkieminnegowymiarumyślowego.
Zamiastbraćświatwjegoprostejegzystencji,trzebagozrozumieć,
wychodzącodjego„zasady”–ajakotazasadazostajeustanowiona
pitagorejskaLiczba,eleackaJednośćalboHeraklitejskiLogos.
Podobniejednak,jakogólnepojęcieLogosu,wyobrażenie
