SEKCJAB–AMINOKWASYIBIAŁKA
B1Budowaaminokwasów
Hasła
Aminokwasy
Enancjomery
20standardowych
aminokwasów
Wszystkiebiałkasązbudowaneztychsamych
20standardowychaminokwasów.Wtypowym
aminokwasiecentralniepołożonyatomwęglaα(Cα)
jestpołączonyzpierwszorzędowągrupąaminową,
grupąkarboksylową,atomemwodoruiłańcuchem
bocznym(grupaR).
WaminokwasachwokółatomuCαułożonesą
tetraedrycznieczteryróżnegrupyidlategoaminokwasy
mogąwystępowaćwkonfiguracjidlubl.Obaenancjomery
stanowiąnienakładającesięodbicialustrzane,które
możnaodróżnićtylkonapodstawieróżnicwkierunku
skręcalnościpłaszczyznyświatłaspolaryzowanego.
Wbiałkachwystępujetylkoizomerl.
Dwadzieściastandardowychaminokwasówzawiera
różnełańcuchyboczne(grupyR)iwykazujeróżne
właściwościfizykochemiczne(polarność,kwasowość,
zasadowość,aromatyczność,masacząsteczkowa,
sztywnośćkonformacji1,zdolnośćdotworzenia
wiązańwodorowych,zdolnośćdotworzeniasieciowań
ireaktywnośćchemiczna).Wglicynie(Gly,G)grupąRjest
atomwodoru.Alanina(Ala,A),walina(Val,V),leucyna
(Leu,L),izoleucyna(Ileu,I),metionina(Met,M)zawierają
alifatycznełańcuchyboczneoróżnejstrukturze,które
sąhydrofoboweichemicznieobojętne.Aromatyczne
łańcuchybocznefenyloalaniny(Phe,F),tyrozyny
(Tyr
,Y)2itryptofanu(Trp,W)takżemającharakter
hydrofobowy.Wprolinie(Pro,P)alifatycznyłańcuch
bocznyjestzwiązanyzgrupąaminowąidlategoten
aminokwasosztywnejkonformacjijestfaktycznie
iminokwasem.Hydrofobowyizawierającysiarkęłańcuch
bocznycysteiny(Cys,C)jestwysocereaktywnyimoże
tworzyćwiązaniedisiarczkowezinnąresztącysteiny.
Aminokwasyzasadowe,arginina(Arg,R)ilizyna
(Lys,K)zawierająłańcuchbocznyobdarzony
1Możliwościązmianyukładuprzestrzennegoatomówwcząsteczce(przyp.red.).
2Tyrozynazawieragrupęhydroksylowąprzyłączonądohydrofobowegołańcuchabocz-
nego,dlategowinnychopracowaniach[np.Berg,J.M.,Stryer,L.,Tymoczko,J.L.,Gatto,
G.J.(2018)Biochemia,Wyd.5.WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa]zaliczanajest
doaminokwasówpolarnychpozbawionychładunku(przyp.red.).