Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
KsięstwoWarszawskie(1807–1815)
tojużostatniechwilesielankiwtyrolskimsztafażu:Dwkrótcepotejuroczy-
stościzajechałapewnegodniazwyczajnabryczkaprzeddomrodzicielski[ś];
mówionotylko,żepandomunakrótkoinieodleglewyjeżdża[ś].Pozwyzaś
wkrótcepowyjeździejegowedleprocedurypruskiejnadrzwiachdworuprzy-
bite,aobjawiającezajęcieisprzedażprzezpublicznąlicytacjęnieruchomości
doojcanależącychprzykrenamniezrobiływrażenie”.Ojciecpamiętnikarza
schroniłsięprzedwierzycielamipozagranicamikraju,matkazaś,dlaocalenia
resztekmajątku,zmuszonabyławystąpićorozwód
46
.
Łatwodostępnykredytokazałsięzgubnydlawieluziemian.Obserwatorzy
ówczesnychwydarzeń,azanimihistorycyXIXiXXwiekudostrzegaliwdzia-
łaniachrządupruskiegoperfidnyplan,mającynaceludoprowadzeniepolskich
wierzycielidoruinyiprzejęcieichmajątków.Zarazemjednakprzyznawali,że
ostrożnekorzystaniezkredytuumożliwiłobywzmocnieniepolskiejwłasności
wPrusachPołudniowych–rzeczwtym,żezłudzenidobrąkoniunkturązie-
mianienietylkozaciągalikolejnedługinapoczetoczekiwanychzysków,ale,
cogorsza,zamiastinwestowaćwpodnoszeniedochodowościswychmajątków,
znacznączęśćuzyskanejgotówkiniefrasobliwieprzeznaczalinakonsumpcję:
DDługpozostał,aintratawcalesięniepomnożyła”–konkludowałGajewski
47
.
Dojesieni1806rokuczęśćzadłużonychmajątkówziemskichznajdowała
sięjużwrękachpruskich.Niebyłatojedynawówczasformazmianwłasno-
ściowych.Odkilkulatsporewrażeniewywieraławyprzedażarystokratycznych
rezydencjiwWarszawie.Utrzymywaniestałychsiedzibwprowincjonalnym
wówczasmieściemonarchiipruskiejstałosiędlawielurodówzbytecznym
iczęstonadmiernymwydatkiem.DGazetaWarszawska”wlatach1801–1806
zamieściładziesięćogłoszeńdotyczącychlicytacjipałaców,liczbaanonsów
dotyczącychkamieniciposesjiszławdziesiątki
48
.Mimoniskichcenwiele
znichlatamiczekałonanabywców.Niektórejednaktrafiaływręcenowych
właścicieli–cukiernikówirestauratorówwywodzącychsięczęstospośróddaw-
nychmagnackichkuchmistrzów,którzywnowychwarunkachznaleźlisposób
nawłaściwespożytkowanieswychumiejętnościiskrzętniezgromadzonych
oszczędności.Korzystajączkoniunktury,otwieraliwdawnychrezydencjach
modnehotelezrestauracjamioferującymiwykwintneposiłkipooszałamiają-
cychcenach
49
.Dokonującasięwciągukilkulatprzemianaczęściarystokratycz-
nychsiedzibwdochodoweprzedsięwzięciaopartenaumiejętnościachikapitale
46W
.Smoleński,Rządypruskienaziemiachpolskich…,s.217–218;F
.Skarbek,Pamiętniki,s.6–8.
47F
.Skarbek,DziejeKsięstwaWarszawskiego,t.1,s.65–75;W
.Smoleński,Rządypruskiena
ziemiachpolskich…,s.215–216;J.Wąsicki,Ziemiepolskiepodzaborempruskim…,s.322–324;F
.Gajew-
ski,Pamiętnikipułkownikawojskpolskich…,s.66.
48P.Żbikowski,Wpierwszychlatachnarodowejniewoli…,s.331–332.
49A.Magier,EstetykamiastastołecznegoWarszawy,s.142,147,162.
