Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
KsięstwoWarszawskie(1807–1815)
znichtejalboowejnocypowytłukiwałszybwkawiarniach,ktowielewżyciu
uwiódłalbookpiłniewinnychpanienalbomężatek,ktokogozręczniejoszukał
nahandlukońmialbowkarty!”.
Wwypadkuwybrykówdrastycznieprzekraczającychgranicekategorycz-
negopruskiego:Dniewolno”,podobniejakuporczywegouchylaniasięod
zaspokojeniażądańwierzycieli(życienawysokiejstopiewymagaofiar),pozy-
cjaspołecznaiznakomitośćroduniezawszechroniłyprzednieprzyjemnymi
konsekwencjami.Wjednejzescenpopularnejw1803rokukomediiJanaDroz-
dowskiegoBigoshultajskiwceliwarszawskiegoaresztuspotykająsięmłodzi
ludziewywodzącysięzdawnejelityRzeczypospolitej:Wojewodzic,Kasztelanic,
KsiążęiHrabia–żadenznichnietracijednakrezonu,gdyż:Dnienowina
jestpoczciwemusiedziećwkozie”!Niebyłtobynajmniejprzykładhumoru
absurdalnego–otopewnejnocypruskipatrolaresztowaławanturującychsięna
ulicyAntoniegoRadziwiłła,WalentegoOborskiegoiTadeuszaMatuszewicza.
OdstawionychdoDkozy”gubernatorWarszawygenerałGeorgvonKöhleroddał
rodzinom,udzieliwszyimwcześniejojcowskiegoupomnienia
43
.Bohaterem
koteriiDpatriotycznej”,azatempopierającejtrupęBogusławskiegomłodzieży
stałsięnapewienczasJózefKalinowski,którypodczasspektakluwteatrze
francuskimnajpierwzakłóciłarięśpiewaczki,prowokującswegopsadowycia,
anastępniezrzuciłzeschodówinterweniującegopruskiegopolicjanta.Trzy
dnispędzonewareszciebyłyzapewnedlaKalinowskiegoniewielkącenąza
czekającąnańnawolnościrolęDkoryfeuszapolskiejpartii”.Jegokawaleryjski
temperamentdałosobieznaćponowniew1807roku,kiedyto,jużjakopułkow-
niknapoleońskichhuzarów,wcelachmatrymonialnychporwał–wwypadku
huzarainnystylzałatwieniasprawybyłbywręcznietaktem–córkębankiera
ProtaPotockiego
44
.
Należyprzyznać,żewładzepruskieczęstowykazywałysporąwyrozumiałość
wobecwybrykówzłotejmłodzieży.CzywynikałaonazprzekonaniaPrusaków,
żenazbytdrobiazgoweprzestrzeganierozmaitych,źleprzyjmowanychprzez
PolakówDreglementów”możejedyniezaostrzyćantagonizmmiędzyrządzą-
cymiirządzonymiipotrzebaczasu,byująćniesfornychpoddanychwkarby
pruskiejdyscypliny?Czyteższalonezabawywydawałyimsiępożądanym
dowodempogodzeniasięPolakówzporozbiorowąrzeczywistością?Takczy
43Życietowarzyskieiobyczajewarszawskiejelitypor.:J.Falkowski,Obrazyzżyciakilku
ostatnichpokoleńwPolsce,t.1:KsięstwoWarszawskie,Poznań1877,s.119–167;J.Skowronek,Książę
JózefPoniatowski,Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łodź1984,s.96–109;J.Krasiński,Pamięt-
nikiodroku1790–1831,Poznań1877,s.39–41;J.Drozdowski,Bigoshultajski,czyliszkołatrzpiotów,
Warszawa1803,s.39.Interesującyobrazobyczajówwowychczasachzawierająrównieżpóźniejsze
powieściF
.Skarbka:PamiętnikiSeglasa(Warszawa1959)iPanStarosta(Warszawa1951).
44F
.Gajewski,Pamiętnikipułkownikawojskpolskich…,s.22–23.NatematporwaniaEmilii
Potockiejpor.rozdz.1,s.105.
