Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wypracowanoodmiennysposóbtworzeniawłasnejiogólnonarodowej
oświaty.Inaczejnatymobszarzewspołeczeństwiezdominowanymprzez
państwazaborcze
13
trzebabyłorozumiećfunkcjeszkoły.Wzwiązku
ztymspecyficznabyłatakżerolaanimatorówitwórcówszkolnictwapol-
skiego,którzyorganizowaliirealizowaliedukacjędlapedagogów,mając
nauwadzeichznaczącyudziałwrozbudzaniu,pogłębianiuirozszerzaniu
polskiejświadomościnarodowej.Osiągalitoprzezokreślonysposóbtwo-
rzenianauczaniaiwychowaniedzieci,młodzieżyorazdorosłychPolaków.
Twórcyszkolnictwaposzukiwaliodpowiednichkandydatówdotegozawodu
imobilizowalizatrudnionychjużwszkolnictwiedopodnoszeniakwalifi-
kacjipsychologiczno-pedagogicznych,częstosamibyliichnauczycielami14.
Stawalisięprzeztoniekiedysymbolamiwalkiowyzwolenienarodowe,
postęp,powszechnośćoświatyirównydostępobupłcidowykonywania
zawodupedagogicznego.Owocemichdziałalnościbyłoto,żenietylko
wlatachzaborów,aleiwkolejnychokresachhistorycznych,polskinauczy-
cielnaŚląskubyłpowszechnieuważanyzapropagatoratreścipatriotycz-
nych,działaczalokalnegoruchuoświatowo-narodowego,aczęstotakże
szerszegośrodowiskaspołecznego.Todziękipracyoświatowejhumanistów
naródpolskiniezatraciłswojejtożsamości15.
Mimodużejwiedzyhistorycznej,jakąposiadamynatentemat,ciągle
jeszczewobszarzeniezbadanymnaukowopozostajezagadnienieform
kształcenianauczycieliszkolnictwaogólnokształcącegonaGórnymŚląsku
wlatach1865—197616.Nadalinteresującabadawczopozostajekwestiaedu-
kacjiipracypedagogówwszkoleorazichdziałalnośćnarzeczspołecz-
nościlokalnejwbardzoniestabilnejizróżnicowanejsytuacjipolityczno-
-ekonomicznejorazkulturowo-oświatowejwtymokresie.Ustalenienajistot-
niejszychfaktówandragogicznych,pedagogicznychisocjologicznych,ich
13WykaznajważniejszychpraczzakresuhistoriiŚląskawykorzystanychpodczasana-
lizdotyczącychrozwojukształcenianauczycieliszkolnictwaogólnokształcącegozostał
podanywBibliografii.
14WedługT.NowackiegoDZawódtowykonywaniezespołuczynnościspołecznie
użytecznych,wyodrębnionychnaskutekpodziałupracy,wymagającyodpracownikaod-
powiedniejwiedzyiumiejętnościsystematycznychibędącychźródłemutrzymaniadla
pracownikaijegorodziny”.W.Okoń:Nowysłownikpedagogicznył,s.332.
15M.in.:P.P.Barczyk:Aktywnośćkulturalno‑oświatowapolskichinstytucjipozaszkol
nychnaGórnymŚląsku(1848—1939).Katowice1992;G.Kempa:Aktywnośćwychowawcza
polskiegoruchuśpiewaczegoł
16W.Okońpisze,żeDKształcenietojednoznajmniejjasnychpojęćpedagogicznych.
[ł]Współczesnateoriakształceniacorazbardziejoddalasięodstanowiska,którekojarzy
kształceniezrozwojemintelektualnejstronyosobowości,atymbardziejzprzekazywa-
niemwiedzy”,wiążejenatomiastzrozwojemDcałejosobowości”.W.Okoń:Nowysłow‑
nikpedagogiczny...,s.139.Badaczwyróżniakształcenie:formalne,nieformalne,ogólne,
zawodowe.Zob.ibidem,s.140—144.
10