Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakabyłakulturaRusiMoskiewskiejijakoniejpisano
15
chrześcijaninjestświadom,iżZbawieniestanowiaktuniwersalny,dlategocierpi
zpowodugrzesznościinnych.Byłtowięcprzykładogołoceniasięzprzejawóweg-
zystencjalnejsamowystarczalności.
Widzimyzatem,żekulturastaroruskawyrastanafundamencieantropologii
chrześcijańskiej.Jejpierwszyrodzimyaktdowodzipotrzebyzaświadczenia,kim
naprawdęjestczłowiek.Natomiastgłównyrystradycjibizantyjskiejrozwijanyna
Rusizwiązanybyłzwysokimautorytetemsłowaipiśmiennictwaliturgicznego
orazcałejsztukitowarzyszącejliturgii.Żyjącirozwijającsięwprzestrzenipoza-
liturgicznej,literaturaisztukazachowywałyzniąhierarchicznyzwiązekistano-
wiłynaturalneposzerzenieprzestrzeniliturgicznejwkulturzespołecznej
15.Defini-
cjakulturyruskiej,oddającajejpodstawowysens,brzminastępująco:kulturajest
Kościołem,wznaczeniuewangelicznym,przedłużonymwewszystkichkierunkach
związanychzludzkimdziałaniem.To,corozwijałikształtowałKościół,zataczało
szerokiekręgi.Takbudowanakulturaznajdowałarównowagęmiędzytym,co
oczekiwaneiwykonane.Dlategodługieruskieśredniowieczenieznałopoczucia
tragizmu,takcharakterystycznegodlakulturyrenesansowej,zwłaszczagreckiej,
ipostrenesansowej,awynikającegozniemożnościpogodzeniaideałuzrzeczywi-
stością.Spójnymodelkulturyruskiej,począwszyodkońcawiekuXVI,ulegał
jednakgłębokimprzemianom,którychprzyczynaicharakterbędąprzedmiotem
niniejszegoopracowania.
15Ocentralnymmiejsculiturgiiwliteraturzestaroruskiejpatrz:В.Живов,Особенностиреце-
пциивизантийскойкультурывДревнейРуси[w:]ibidem,Ricercheslavistiche,vol.XLII1995,
s.3–48;A.Naumow,Средневековаялитератураибогословие,ibidem,s.49–59.
