Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.SPOSÓBISTNIENIAKULTURYRUSKO-BIZANTYJSKIEJ
AWSPÓŁCZESNEKONCEPCJEKULTUROZNAWCZE
Zasadniczepytanie,jakietrzebapostawićwewstępiedoniniejszegoopracowa-
nia,dotyczyproblemuznaczeniakulturyrusko-bizantyjskiejwhistoriiMoskwy
wkontekściewielkiejtransformacjikulturowej,któradokonałasięwpostreforma-
cyjnejEuropiewdrugiejpołowiewiekuXVIiwwiekuXVII.Podjętytematwy-
magakrytycznegousystematyzowaniawspółczesnychmetodkształtowaniawiedzy
o„świeciekultury”,stosowanychprzezśrodowiskaopiniotwórcze.Odtegobo-
wiemzależywprowadzenieokreślonegoładudowiedzyoopisywanejkulturze.
Należywszakoddzielićfundamentmetafizyczny,naktórymzbudowanodaną
kulturę,oduwarunkowańaksjologicznych,stanowiącychpodstawęrozpoznawania
iopisuwłaściwościdanejkultury.Tenaspektwzbudzaburzliwądyskusjęwokół
sposobuistnieniaruskiejirosyjskiejkultury.Spórwynikazfaktu,żekulturaruska
postrzeganajestprzezbadaczyjakopochodnakulturybizantyjskiejbądźcywiliza-
cjimongolskiejlubjakozależnaodkulturyłacińskiej.Wartościującystosunek
badaczydowymienionychtuobszarówkulturowychwpływanasposóbtraktowa-
niasamejkulturyrosyjskiej.Wielcepouczająceiprzydatnedozdefiniowaniaistoty
naszegoproblemujestdoświadczenie,jakiepodczastworzeniasyntezzdobylihi-
storycyiteoretycykultury.Zaskakującowyraźnyjestwtychrozważaniachele-
mentoceny.Tesameobiektyhistoryczno-kulturoweinaczejbyłyprzezbadaczy
oceniane,gdyprzyjmowaliperspektywęhistoryka,inaczejzaś,kiedytworzyli
syntezyteoretyczno-kulturowe.Zachodzituwidocznykonfliktpomiędzyhistorio-
zoficznymujęciemsystemowymauczciwościąhistoriografa,którypróbujezdużą
dokładnościąopisaćdziejeminionychwieków.Przykładywielkichsyntezhistorii
kultury:Polaka–FeliksaKonecznego
1,Anglika–ArnoldaToynbeego2iRosjanina
–PitirimaSorokina
3sątegoprzykładem.
1F.Koneczny,Cywilizacjabizantyńska,Londyn1973.
2A.Toynbee,AStudyofHistory,NewYork1966,OxfordUniversityPress.
3P.Sorokin,Society,KulturandPersonality.TheirStructureandDynamics.ASystemofGeneral
Sociology.NewYork1962.Sorokin,jakoprofesorUniwersytetuPetersburskiego,emigrowałwroku
1922doStanówZjednoczonych,gdzieodroku1930do1964byłprofesoremnaUniwersytecieHar-
warda.ZorganizowałtamWydziałSocjologii,którymkierował.
