Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
HannaKowalska-Stus
ciłasięzroboczejmetodyopisu,niemalżewprawoprzyrodyrządzącedanym
obiektem
25.Semiotycyczęstoteżoskarżanibylioto,żeniesąwstanieporzucić
świadomościmitologicznej,żezapomocąogólnegopojęciatekstżeglowalipo-
międzyliteraturą,językiemikulturą,usprawiedliwiającdowolnyopiskażdego
przypadkowegoobiektu.Piatigorskijtwierdzi,iżwpracachsemiotykówwidocz-
nyjestaktnaturalizacjikultury(s.326),coodzwierciedliłosięwŁotmanowskiej
ideisemiosfery.Ontologizacjęsemiotykiokreślajakonaiwnynominalizm.Pozy-
cjasemiotyczna,zdanieminnegokulturoznawcy–BorysaGasparowa,niemoże
byćdługozachowanaimusiprowadzićdoprzezwyciężeniajejwkierunkunatu-
ralizmulubhistoriozofii.Naturalistaporzucaobserwacjemyśleniazwnętrza
kultury,ponieważmyśleniejestjegodomeną,ahistoriozofrezygnujezpozycji
zewnętrznegorejestratoramyśleniaohistorii
26.Przykładem,któryodzwierciedla
rozterkisemiotyka–historyka,jestartykułBorysaUspienskiegoHistoriasub
speciesemiotcae
27,wktórymautorskupiauwagęnajednoznacznymzjawisku
historycznym,nierezygnujejednakzinterpretacjipodporządkowanejideikodów
językowych,costwarzapozorysemiotyzacjizachowańhistorycznychPiotraI
ijegoprzeciwników.Dlajejuwiarygodnieniawprowadzonazostałakategoriase-
mantyki.
ZmianapozycjizaznaczyłasiędopierowpracyhistorycznejBorysaUspien-
skiego,napisanejzWiktoremŻywowem,zatytułowanejCariBóg
28.Choćosta-
tecznewnioski,dotyczącesakralizacjirosyjskichimperatorów,zawartewtejpra-
cy,możnapoddaćkrytyce,toczęśćpoświęconaśredniowieczuzawierarzetelną
analizęźródeł,ukazujehistorycznązmiennośćdefiniowaniapozycjiwładcywo-
becBogaorazKościołaipozbawionajestsemiotycznegożargonu.Trzebazazna-
czyć,żeodkońcalatosiemdziesiątych,gdyJurijŁotmanzwróciłsiękuideom
współczesnegoprzyrodoznawstwa,byzapomocąjegopojęćtłumaczyćhisto-
ryczneewolucjeirewolucje,Uspienskijzbliżyłsiędotradycjibadawczejzainte-
resowanejrosyjskąduchowościąiteologiąojcówKościoła
29.Wartowtymmiej-
scutakżeodnotowaćzmianęorientacjibadawczejinnegosemiotyka–Władimira
Toporowa.Podkonieclatdziewięćdziesiątychukazałysiędwaobszernetomy
jegoautorstwa,poświęconeświętościiświętymwruskiejkulturzeduchowej
30.
Jesttopracahistoryczna,którawcentrumdziejówstawiawartośćświętości.
PunktkulminacyjnydziejówRusistanowipojawieniesięśw.SergiuszazRado-
neża,kontemplacyjnego,hesychastycznegoteologaTrójcyśw.Autorukazuje,
wjakisposóbwprowadzaondohistoriirealny,metafizycznywymiarjedności.
25А.Пятигорский,Заметкииз90–хосеметике60-хгодов[w:]:Ю.Лотманитартусско-
-московскаясемиотическаяшкола,Москва1994,s.325,przekł.cyt.H.K.-S.
26PoglądGasparowaprzyt.za:ibidem,s.328.
27B.Uspienski,Historiaisemiotyka,przekł.iWstępB.Żyłko,Gdańsk1998,s.53–61.
28M.Живов,Б.Успенский,ЦарьиБог.Семиотическиеаспектысакрализациимонарха
вРоссии[w:]Языкикультурыипроблемыпереводимости,Москва1987.Polskiprzekł.H.Pa-
prockiego,Warszawa1992.
29Por.:B.Żyłko,Przedmowatłumacza[w:]B.Uspienski,Historiaisemiotyka,s.5–17.
30В.Топоров,Святостьисвятыеврусскойдуховнойкультуре,t.1–2,Москва1998.
