Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
związkiemsensówdziałańsocjalnych,którenasiebiewskazują,konstytuująctym
samymodpowiednieśrodowiskosystemu,którenależyodnieśćdoinnychdziałań,
bezpośredniojednakdoniegonienależących.Każdysystemposiadawłasneśrodowi-
sko,cowskazujemaistnieniezasadyautoreferencyjnościwujęciuLuhmanna.Owa
autoreferencyjność,awięcodwoływaniesięsystemudosiebiesamegoorazzwiązane
zniąsamowytwarzanie,czyliautokreacjasystemów,pojawisięwrozdzialedrugim
waspekciekoncepcjiorganizacyjnegoautopoiesis.
Niemawątpliwości,żeistniejewzajemnarelacjamiędzyspołeczeństwemakultu-
rą,opartąnafakcieistnieniaświataludzkiegozjemuwłaściwymicechamiwpostaci
życiazbiorowegooraznawystępowaniuzarównowżyciuzbiorowym,jakiosobni-
czymdążeniadosferywartości.Pozostajemyzatemwkręgusocjologii.Socjologiczna
koncepcjakulturyuznajeistnienieswoistychsposobówżyciazespołówludzkichoraz
ponadjednostkowąciągłość,którapowoduje,żekulturanieumierawrazzpojedyn-
czymiosobami,alejestprzekazywanazpokolenianapokolenie.Jednocześniekoncep-
cjasocjologicznauznajezróżnicowaniekulturowe,awięczjawisko,któredziśnazwa-
libyśmypluralizmemkulturowym.
SzczególnezasługidlasocjologicznejkoncepcjikulturypołożyłMaxWeber.Jego
teoriaorganizacjibiurokratycznejjestopartanapodobieństwie,jakiedostrzegłmiędzy
skutkamimechanizacjiprzemysłuaswoistąmechanizacją,czylirutynizacjąpracyor-
ganizacyjnej.Innymisłowy,biurokratyczneformyorganizacjimajątakiwpływnapra-
cę,jakmechanizacjanafunkcjonowanieprzemysłu.Pomimoiżtwierdzisię,żeWeber
uważałbiurokracjęzanajlepsząformęorganizacyjną,należyzauważyć,żedostrzegał
wszelkiezagrożeniazniązwiązane.WszczególnościrozważałWeberformębiurokra-
tycznąorganizacjijakonarzędziedominacjispołecznej,oczymbędziemowa
wpodrozdziale3.6.BiurokracjazdefiniowanaprzezWeberatoidealnytyp
organizacji,charakteryzującysiępodziałempracy,wyraźniezdefinio-
wanąstrukturąhierarchiczną,szczegółowymiregulaminamiiprzepisa-
miorazbezosobowymistosunkami,przyczymbezosobowośćoznacza,
iżprzepisyiinstrumentykontrolistosujesięjednakowowodniesieniu
dowszystkich,unikającpostawpreferencyjnych13.
Twierdzisiętakże,żekulturapowstajejakorzeczywistośćzewnętrznawzględem
jednostki,azatemmusielibyśmywyrazićzgodęnatwierdzenie,iżkulturęzastajemy,
aleniebierzemyudziałuwjejtworzeniu.Jesttoprawdaczęściowa,jaksądzę.Czło-
wiek,stającsięczęściąspołeczeństwaiabsorbujączastanąkulturę,przetwarzają
iinterpretuje,stwarzajączawszeelementnowatorskiwkulturzedanegospołeczeństwa
–element,któryprzejawiasięwindywidualnymzachowaniuorazreakcjiinnychludzi
naowozachowanie.Jednostkiprzeciętnewtakimsamymstopniuprzyswajajązastaną
kulturę,comodyfikująjąprzezswojeindywidualneinterpretacjeizachowania.Nieza-
przeczalniekulturastwarzaograniczeniajednostkowejswobodyczłowieka–toopinia
spójnazzasadamigłoszonymiprzezZ.Freuda.Społecznośćjestwstosunkudoczło-
wiekabezosobowaianonimowa–„samotnośćwtłumie”tosloganpowtarzanyod
pokoleń,awydajesię,żewostatnichpiętnastulatachnabieraspecjalnegoznaczenia.
Swoistezderzenieciągłościkulturyijejspójności,wynikającezpokoleniowejkonty-
nuacjitradycji,wierzeńisposobówzachowańzjej„zewnętrznością”względemosoby
orazjejsiłąograniczającądlaczłowieka,znalazłoswojeodzwierciedleniewteorii
13S.Robbins,D.DeCenzo,Podstawyzarządzania,PWE,Warszawa2002,s.66.
