Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.A.Majcherek,Kultura,osoba,tożsamość.Zzagadnieńfilozofiiisocjologiikultury,
Kraków2009,ISBN978–83–7271–577–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2009
Jeżelinatomiaststaniemynagruncieinstrumentalistycznejwy-
kładninauki,wtedynależywziąćpoduwagękonwencjonalistyczny
iparadygmatycznyjejmodel.Niezależnieodjegowariantów,przyjmu-
jeon,żenaukarozwijanajestzawszewobrębiepewnegopartykular-
negoparadygmatu,któregocharaktermauwarunkowaniasocjokultu-
rowe.Niektórekoncepcjeformułowanenagrunciesocjologiiwiedzy
(zwłaszczatzw.mocnyprogramszkołyedynburskiej)idąnawetdalej,
traktującnaukęjakowyraziprzejawpartykularnejkulturypanującej
wokreślonymśrodowiskuspołecznymiodzwierciedlającą.
Kulturalistycznepodejściedonaukiodmawiajejtranskulturowego
czymetakulturowegostatusu.Jaktoformułujeprzedstawicieltakiego
podejściaAndrzejSzahaj,„nieistniejewolneodkontekstupoznanie,
takjaknieistniejąponadkulturowenormyracjonalności.Wtymsensie
równieżnaukaniereprezentujeczegośwyjątkowego,codawałobyjej
wyróżnionąpozycjęwzględeminnychsystemówwiedzy.Wszelkiezin-
stytucjonalizowaneprzekonaniafunkcjonująnagruncieokreślonych
kultur”[Szahaj2004a,194].Zbliżone,leczbodajbardziejradykalne
stanowiskowyrażaodmianarelatywizmukulturowegozwanakogni-
tywną.„Wedługrelatywistówkognitywnychprawdziwetwierdzenia
stanowiskdeskryptywnychrelatywnewodniesieniudokognitywnych
standardówkultur,wktórychtworzone.Wskróciecałanaukajest
etnonauką.Stąd,ponieważnowożytnanaukajestnaukązachodnią,jej
prawdziwetwierdzenia(ikanonydowodzenia)niemniejkulturowo
relatywneniżtwierdzeniakażdejinnejetnonauki”[Spiro2004,29].
Wbadaniukulturyistotnajestponadtonietylkotreść,alefunkcja
nauki;„znaczenie‘jednejnauki’odnoszonedoprocesówfizycznych,
chemicznychibiologicznychmożewspółistniećirzeczywiściewspół-
istniejezróżnymirolami,jakieodgrywaćmożenaukawtymzasadni-
czymiwyjątkowymznaczeniu,wróżnychspołeczeństwach”[Tambiah
2004,75].Motywacje,sposoby,celestosowanianaukimogąodzwier-
ciedlaćróżnicekulturoweistotniejszeodzbieżnościjejtreści.Tak
więczarównonagrunciefilozofiinauki,socjologiiwiedzy,jakian-
tropologiiuniwersalny,transkulturowycharakteristatusnaukijest
kwestionowany.
Cozaśdourządzeńtechnicznych,towieleznichwykazujejednak
cechywyraźnejodrębnościkulturowej,począwszyodróżnicmetrycz-
nych,przezkonstrukcyjne,kończącnaelementachwystroju(design).
21