Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.A.Majcherek,Kultura,osoba,tożsamość.Zzagadnieńfilozofiiisocjologiikultury,
Kraków2009,ISBN978–83–7271–577–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2009
ipojęćmetafizycznych(osubstancjalnejjednościświata).Tujednak
niedyskutujemykwestiimonizmumetafizycznego,leczjedyniekultu-
rowego,abstrahującodontycznegostatusukultury.Nieprzesądzając
zatemoesencjalnymlubfenomenalnym(przypadłościowym)charak-
terzeróżnicmiędzynaturąakulturą(zjawiskaminaturalnymiakul-
turowymi),zakładasięistnienietejróżnicyjakowarunkująceistnienie
kultury(istnościróżniącejsięodnatury).
Pojęciekulturowegomonizmubywastosowaneiwtakimrozu-
mieniu,zgodniezktórym„kulturowymonizmutrzymuje,żejesttylko
jednaprawdziwakultura,sposóbżyciaipoglądnaświat,mianowicie
nasz.[…]Kulturowymonizmutrzymuje,żemetafizyczneiepiste-
mologicznestanowiska,jakrównieżwartościaksjologicznetejjed-
nejprawdziwejkulturysąnajlepsze”[Randall1997,74].Takieuję-
ciemożnauznaćzaopartenanieporozumieniu:poglądstreszczony
jakowyrażającystanowiskokulturowegomonizmujestzwyczajowo
określanyjakoetnocentryzm.Autortakiegoujęciazdajesobieztego
sprawę,utożsamiającpoprostumonizmzetnocentryzmemiksenofo-
bią(„toetnocentrycznestanowisko…”,„wtejksenofobicznejperspek-
tywie…”),cojestnieuprawnioneipochopne.Nawetabsolutyzm,nie
mówiącouniwersalizmieczyobiektywizmie,niekoniecznieprzesądza,
którakulturaczystanowiskometafizycznejestwłaściwe,słuszneczy
prawdziwe,leczzakładajedynie,żetakieistnieje.Przyjęcie,żeistnieje
tylkojednasłuszna,właściwaczyprawdziwakulturanieprzeczytemu,
żeistniejąteżinne.Podobnieniebędzietumiećzastosowaniainie
zostanierozpatrzonetakierozumieniemonizmukulturowego,które
utożsamiagozmonokulturowościąpewnegospołeczeństwajakocechą
„społeczeństwzamkniętych”[Krąpiec1982,334].
Argumentemnarzeczpluralistycznejkoncepcjikulturybywaczę-
stoobserwowanezróżnicowaniemateriałuetnologicznego,którejest
uznawanezaprzejawistnieniakulturowychodrębności.Teróżniące
sięelementyinterpretowanesąmianowiciejakomającenależećdo
jakichśszerszychzespołów,nazywanychczęstozaRuthBenedict„wzo-
ramikultury”,stanowiącychoodmiennościkażdejosobnejkultury.
Czasamiwkonsekwencjiodmawiasięnawetpotrzeby(alboimożliwo-
ści)konstruowaniajednolitejteoriikultury,nakazującstosowaniewo-
beckażdejzodrębnychiniewspółmiernychkulturosobnychprocedur
badawczychikategoriiinterpretacyjnych(otymszerzejwnastępnym
11
