Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.A.Majcherek,Kultura,osoba,tożsamość.Zzagadnieńfilozofiiisocjologiikultury,
Kraków2009,ISBN978–83–7271–577–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2009
rozdziale).Nagruncieantropologiikulturowejstanowiskotakiejest
określaneniekiedyjakoopisowa(deskryptywna)odmianarelatywizmu
kulturowego[Lazari-Pawłowska1985,por.tejże1970;Spiro2004].
Argumentztakinterpretowanychdanychopisowychgrozijednak
popadnięciemwcałkowiciejałowąmetodologię.Uznającróżnicemię-
dzypojedynczymizjawiskamizzakresukulturyzawystarczająceuza-
sadnieniedlawyodrębnianiaszerszychcałościkulturowych,trzebaby
konsekwentnieuważaćwystępowaniewszelkichróżnicmiędzydowol-
nymielementamikulturyzasymptomistnieniaodmiennychkultur.
Zastosowanietakiejprocedurygrozidomniemywaniemimnożeniem
owychcałościkulturowychadinfinitum,wsprzecznościzmetodologicz-
nąregułą„brzytwyOckhama”.Metodatakiejdyferencjacjijestzresztą
arbitralnaistądkontrowersyjnazarównowtedy,gdyopierasięnawy-
kazieróżnic,jakipodobieństw(tzn.elementachwspólnych,obecnych
wrozpoznawanychzajejpomocącałościach,systemachkulturowych).
Tonaogółbadaczdecyduje,naktóreznichkierujeswąuwagę.Jeśli
chceanalizowaćspecyfikęprzekonań(np.religijnych),zachowań(np.
rytualnych)czywytworów(np.artystycznych)wjakiejśgrupiespołecz-
nej,wtedybędziepomijałwszystko,cojeupodabniadoprzekonań,za-
chowańiwytworówspotykanychwinnejgrupie,nawetjeślitychcech
wspólnychczypodobnychjestznaczniewięcejniżróżnic.
Nadowolnośćstosowanychtuzwyklekryteriówwskazujenp.Philip
Bagby,pisząc,że„gdybydowyodrębnianiagrupyspołecznościlokal-
nychwystarczaćmiałjakikolwiekwspólnyimryslubzespółkulturo-
wy,tozaczęlibyśmymnożyćwnieskończonośćindywidualnekultury
rozmaitegozasięguicharakteru”[Bagby1975,159].Zaniepokojo-
nymetodologicznymikonsekwencjamitakiejarbitralnejprocedury,
AdamGroblerzauważa,że„mówiąc‘naszakultura’możemymiećna
myślikulturęzachodniąwodróżnieniuodkulturwschodnich,chrze-
ścijańską,wodróżnieniuodżydowskiej,katolicką,wodróżnieniuod
protestanckiej,rzymskokatolicką,wodróżnieniuodgreckokatolickiej,
europejską,wodróżnieniuodpółnocnoamerykańskiej,słowiańską,
wodróżnieniuodgermańskiej,polską,wodróżnieniuodczeskiej,in-
teligencką,wodróżnieniuodludowej,wielkomiejską,wodróżnieniu
odmałomiasteczkowej,wapniacką,wodróżnieniuodmłodzieżowej,
wysoką,wodróżnieniuodmasowej.Sąkulturypatriotyczno-narodo-
weikosmopolityczne,katolicko-postępoweikatolicko-konserwatywne,
12
