Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Gromkowska-Melosik,Z.Melosik(red.nauk.),Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe,
Kraków2010
ISBN:978-83-7587-579-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
12
Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe
ucieka?;dlaczegosięucieka?;doczegosięucieka?12,ponieważodpowiedzinanie
przesądzająoznaczeniukulturypopularnej.
PodobniejakMichelFoucault,Fiskewidziwheterogenicznościzjawiska
władzyprzestrzeńdlaemancypacji.Najpotężniejsząwładząjestdlaniegowładza
dyscyplinująca,tzn.taka,która„porządkuje”i„kontroluje”.Najefektywniejszej
kontrolimożnapoddaćto,cojest„znane”.Zkoleito,co„nieznane”,jestpoza
kontrolą.Takwięcwspółczesnawiedza/władzaunieważniapoprostu–poprzez
nadawaniestatusuniewiedzytemu,coleżypozajejkontrolą.Zdrugiejstronyna-
ukowyracjonalizm,jakonajskuteczniejszazdotychczasowychformwiedzy/wła-
dzy,nieustanniezaprzeczatymczęściomludzkiegodoświadczenia,którychnie
potrafikontrolowaćiskazujejenabanicjędokrólestwanierealności,wyobraźni
lubzłudzeń.Wiedzakontrolowanychjest„zmuszanadomilczenia”,patologi-
zowanaitrywializowana.Epistemologicznymipolitycznymhasłemnaukowego
racjonalizmujest„dzielirządź”;stąddziałaonpoprzez„oddzielanie”i„katego-
ryzowanie”.Wtymprocesie„różnica”niemacharakterulokalnego,kulturowego
ispontanicznego,lecznarzucanajestwtrakcieprocesównaukowegoklasyfikowa-
nia–imwiększesąmożliwościpodziałuludziwedługzdyscyplinowanychkate-
goriiciałitożsamości,tymlepiejmogąbyćkontrolowani.WprzekonaniuFiske’a
naukowyracjonalizmrozciągaswojąkontrolęnadświatempoprzezdzieleniego
namożliwedopoznania,zapomocąściśleokreślonychmetod,corazmniejsze
kategorie–dziękiwyznaczeniucorazdokładniejszychgranicrozróżnienia13.
Niemniejjednak,paradoksalnie,opisanewyżejzjawiskadająpodporządko-
wanymmożliwośćrozwijaniasposobówmyśleniaidziałania,którychkontrola
władzydyscyplinującejnieobejmuje.Naukowyracjonalizmniestanowibowiem,
jakwiadomo,jedynegosposobupoznawaniaireprezentowaniaświata,mimoże
twierdzi,iżtakjest.Skazującwielezformwiedzynabanicjępoza„obowiązu-
jącąrzeczywistość”,pozostawiadziękitemunieskolonizowanydużyobszardo-
świadczeniaepistemologicznego.To,conaukaunieważniajako„przypadkowe”,
„przesądne”lub„złudne”,jestczęstoalternatywnąformąwiedzy,którejwładza
macharakterlokalny.Lokalneformywiedzy,mimożesprzecznezwiedzą„ofi-
cjalną”,mająrealnywpływnakształtrzeczywistości–takjakjąludziepercypują
wżyciucodziennym.Uprawomocnienietychformwynikazfaktu,żesąoneważ-
nymczynnikiemkształtującymświadomośćitożsamośćludzi.ZdaniemFiske’a,
jednąznajżywotniejszychfunkcjikulturypopularnejjestrozszerzanietychprze-
strzenitożsamościspołecznej,któresąpozazasięgiemoficjalnejwiedzy/władzy14.
Poprzezkonstruowanieprzestrzenimyślenia,działaniaitożsamościnapłasz-
czyznachbędącychpozajejkontroląpodporządkowanitworząwłasneprzestrze-
niewładzy,którepozwalająimposiadaćkontrolęnadbezpośrednimiwarunkami
12J.Fiske,TelevisionCulture,London1987,s.316–317.
13Idem,PowerPlays,PowerWorks,London1993,s.290,300.
14Ibidem,s.70–71,181.
