Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Gromkowska-Melosik,Z.Melosik(red.nauk.),Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe,
Kraków2010
ISBN:978-83-7587-579-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
Z.Melosik.Kulturapopularna,walkaoznaczeniaipedagogika
13
swojegożycia.Kulturapopularnajestwięcjednymzczynnikówbudowania„wła-
dzylokalnej”,któraniejestzainteresowanadominacjąlubwejściemnapoziom
makro,leczwzmacnianiemkontrolinadcodziennością.Wtymkontekściewalka
oideologicznykształtżycialudzidotyczytymczasowościizwyczajów„każdego,
kolejnegodnia”.Konstruowanielokalnościicodziennościwłączawięc„opieranie
się”i„wymykaniesię”dyscyplinującej,działającejz„górydodołu”władzy.Kultura
popularnastanowiwtymaspekciearenęwalkidotyczącejkontrolowaniaikształ-
towaniaspołecznegokrążeniaznaczeń,wiedzy,przyjemnościorazwartości.
Jestjednymzczynnikównadawaniasensucodzienności15.
KluczowąrolęwkonstruowaniuprzestrzenioporuodgrywadlaFiske’afanta-
zja.Tworzyonabowiemprzestrzeń,któraniemożebyćcałkowicieskolonizowa-
na.Twierdzionnawet,żefantazjamożebyćwtymsensie„politycznieefektyw-
na”.Argument,żedostarczaonajedynieiluzjiposiadaniawładzy,którautrudnia
walkęokształtrzeczywistościpolitycznejiekonomicznej,niebierzepoduwagę,
zdaniemaustralijskiegoteoretyka,zakresu,doktórego„konstruowaniesubiek-
tywnościmacharakterpolityczny”.Fiskeodrzucazarzut,żefantazjajako„opór
wewnętrzny”niemamocydziałania,ponieważ„prawdziwyopór”możeprzeja-
wiaćsięjedynienapoziomiespołecznym.Twierdziwtymkontekście,żefantazja
niestanowipoprostuucieczkiodrzeczywistości,leczjest„bezpośredniąodpo-
wiedziąnadominującąideologięijejprzejawianiesięwstosunkachspołecz-
nych”.Fantazjajestdlaniegoprzejawemsprawowaniawładzynadznaczeniami.
„Fantazjautrzymujepoczucieróżnicykulturowej,jestczęściąsprawowaniawła-
dzysemiotycznej”16.
PodobnieważneznaczenienadajeFiske–niedocenianejprzezpedagogów–
kategoriiprzyjemności.Kulturapopularnastanowibezwątpieniapłaszczyznę
walkiokształtprzyjemnościwżyciucodziennym;podejmowanesąprzytym
odgórnepróbyregulowaniatego,comożebyćuznanezaprzyjemność,jejdys-
cyplinowania17.Wtradycyjnychbadaniachkulturowychdefiniowanozwyklepo-
pularnąprzyjemnośćwkategoriachcałkowicienegatywnych–jakomanifestację
fałszywejświadomości,jakospołeczno-psychologicznymechanizm,przezktóry
dominująceideologiesąwprowadzanedosubiektywności.Pojęcieprzyjemno-
ścibyłoistotnymprzedmiotemmarksistowskichanalizspołeczno-kulturowej
reprodukcji.NaprzykładLauraMulveyuważapopularnąprzyjemnośćoglą-
dania,którąkonstruująstandardowefilmyHollywoodu,zakluczpotrzebnydo
zrozumieniareprodukcjiistniejącychstosunkówpłciowych.Argumentując,że
moment,wktórymwidzowiedoświadczajątekstualnejprzyjemności,jestjed-
15Ibidem,s.11–13.
16J.Fiske,Television...,op.cit.,s.318–319.
17L.Grossberg,WeGottaGetOutofthisPlace.PopularConservatismandPostmodernCulture,
NewYork1992,s.10–11.
