Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Gromkowska-Melosik,Z.Melosik(red.nauk.),Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe,
Kraków2010
ISBN:978-83-7587-579-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
14
Kulturapopularna:kontekstyteoretyczneispołeczno-kulturowe
nocześniemomentemurzeczywistnianiaideologiipatriarchii,Mulveywzywado
„niszczeniazasadyprzyjemności”18.
Fiskedefiniujepopularnąprzyjemnośćwsposóbpozytywny.Dobrypunkt
wyjściastanowiturozróżnienieprzezMartinJ.Lee(zaRolandemBarthes’em)
dwóchrodzajówprzyjemności.Pierwszaznich(plaisir)jestwytwarzanaprzez
kulturędominującąiurzeczywistnianawmomencie,gdytożsamośćkulturowa
jestrozpoznawanaireprodukowanawtekściespołecznym.Jesttoprzyjemność
dostrzegania–wpewnychformachlubpraktykachkulturowych–własnych
wyraźnychprzekonańiwartościkulturowych,grupowychsposobówinterpreto-
waniaświatalub„strukturyuczuć”.Tenrodzajprzyjemnościpotwierdzanaszą
identyfikacjęzpartykularnym„tym,cojest”.Wtymkontekścieumieszczanajest
częstokrytykaprzyjemnościstwarzanejprzezmassmediaireklamęjakoform
dominującejideologii.Drugirodzajprzyjemności(jouissance)macharaktercał-
kowicieodmienny.Jestonkształtowanypoprzezdoświadczenie,któreniema
zbytwielewspólnegozprocesami„rozpoznawania”i„reprodukowania”,jestna-
tomiastzwiązanezinterakcjąztekstemizaangażowaniemwniego.Tenrodzaj
przyjemnościmacharakter„stylistyczny”,aniestricteideologiczny.Pozwala,
jaksiętwierdzi,naucieczkęodkulturowegowymiarutekstu,couniemożliwia
reprodukcjędominującejideologii19.
Wswoichinterpretacjachkulturypopularnejzwolennicypoststrukturalizmu
odwołująsiębezwątpieniadodrugiegorodzajuprzyjemności,którazostajepo-
zbawionadominującejideologii,stającsięźródłempotencjalnegooporuwobec
niej.Toczytelnicytekstówkulturowychkonstruująwłasnąprzyjemnośćzapo-
mocąnadawaniaznaczeńpercypowanymtekstom.Massmediamająnadtym
procesemograniczonąkontrolę.Fiskepiszeotymnastępująco:„kulturapopular-
najestkreowanaprzezludzi,anieprzezprzemysłkulturowy[którymożejedy-
nie]stworzyćrepertuartekstówlubźródełkulturowych”20.Przyjemnośćnadawa-
niaznaczeńmadlaniegocharakterupodmiatawiającyiemancypujący21(krytycy
Fiske’apodkreślająwtymkontekście,żenieuprawomocnioneisprzecznezteo-
riąpoststrukturalnąjestwystępującewjegoanalizachromantycznerozróżnienie
między„autentyczną”,„ludową”,„oddolną”kulturąpopularnąamanipulującą
ikomercyjnąkulturątworzonąprzezkorporacje22).
Fiskeuważarównieżtelewizjęzaintegralnączęśćtakrozumianejkulturypo-
pularnej.Odrzucaonteinterpretacje,któreuwypuklają„homogenizującąwła-
dzę”przekazutelewizyjnegonadodbiorcą.Prowadzitobowiem,jegozdaniem,
dopostrzeganiawidownijako„bezbronnej”i„niezróżnicowanej”orazdopre-
18Por.M.J.Lee,ConsumerCultureReborn.TeCulturalPoliticsofConsumption,London
1993,s.52.
19Ibidem,s.157–158.
20Podajęza:ibidem,s.52.
21J.Fiske,Television...,op.cit.,s.230,239,314.
22M.J.Lee,Consumer...,op.cit.,s.52.
