Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
MagdalenaBanaszkiewicz
wagęprzykładaćtrzebadotego,cojestpoważne,anietrzebadotego,coniejestpoważne.
Otóżbógjedyniegodnyjesttego,żebymupoświęcać-izjakimszczęściem!-całąuwa-
gę,człowiekzaś,[...]jestjakbyjakąśprzemyślniesporządzonązabawkąbogaito,żenią
jest,stanowinaprawdęnajwiększąjegowartość.Zgodnieztymprzeznaczeniempowinien
każdy,mążiniewiasta,bawiącsięwnajpiękniejszezabawy,przepędzaćsweżycie15.
Platontwierdzi,żeczłowiekjestzabawkąwrękachboga16.Nienależyjednak
sądzić,żefilozofpodkreślawtensposóbbezsensżycia,uznającludzijedynieza
bezwolnemarionetkipoddanetranscendentnejsile.CzłowiekwopiniiPlatonajest
zabawkąnprzemyślniesporządzoną”,atostanowiojegowartości.Ztegozaśwy-
nikapostulatzobowiązującykażdegodonżyciapięknego”,którepędzićnależyna
zabawie.Tymsamym,zabawazostajepodniesionadorangisakralnej,jestwartością
moralną.Platonuzasadniaswojestanowisko,rozwijającpodjętywąteknastępująco:
Ludziesądząteraz,żetrzebazajmowaćsiępoważnymirzeczami,ażebyzdobyćmożność
zabawy.Bożebymiećpokój-powiadają-należydobrzerozgrywaćpoważnesprawy,
sprawywojny.Wrzeczywistościjednakwojnaniestworzyładlanasnigdymożnościani
prawdziwejzabawy,aninauki,októrejbywartomówić,azabawainaukasątowłaśnie
rzeczynajpoważniejsze,twierdzimy17.
Jakwidać,filozofuznajeistnieniewojenzazłokoniecznedotego,byżyćwpo-
koju,podczasktóregoczłowiekmożesięzajmowaćzabawąinauką.Platonwskazuje
tedwiesferyjakonrzeczynajpoważniejsze”.Zabawaniejestzatempłochąigrasz-
ką.Topowinność,dziękiktórejczłowiekmożezaskarbićsobieprzychylnośćboga.
Filozofstwierdzawręcz:nOtobawiącsięiweseląc,tojestskładającofiarybogom
iwielbiącichśpiewemitańcem.Zjednamysobiewtensposóbprzychylnośćbogów
istaniemysięzdolniodpieraćwrogówizwyciężaćwwalce”18.Zabawajestzatem
formąoddawaniaczcibóstwom,atymsamymprzynależydoświatasacrum.
Tedwiestarożytneintuicjeniesąjedynymipropozycjamifilozoficznegoujęcia
fenomenuzabawy.Bardzointeresującyprzeglądtejsferydociekańfilozoficznych
zaproponowałaJustynaTruskolaskawksiążceOsobaizabawa.Elementyfilozofii
ipedagogikizabawy19.WróćmyjednakdoHuizingi.NawiązaniadokoncepcjiAry-
stotelesaiPlatonaznajdująsięoczywiścierównieżiuniego.Autorodwołujesię
międzyinnymidopojęciahomoridens:
Godnyuwagijestfakt,żeczystofizjologicznedobywanieśmiechujestwyłącznieludz-
kąwłaściwością,podczasgdysensownąfunkcjęzabawyczłowiekdzielizezwierzętami.
15Idem,Prawaś,s.269.
16Wartozauważyć,żefilozofpiszewtymmiejscuonbogu”,niezaśnbogach”.Więcejokoncepcjach
teologicznychPlatonazob.S.Kowalczyk,FilozofiaBoga,WydawnictwoKatolickiegoUniwersytetuLu-
belskiego,Lublin2001;W.Dłubacz,UźródełkoncepcjiAbsolutu.OdHomeradoPlatona,Wydawnictwo
KatolickiegoUniwersytetuLubelskiego,Lublin2003.
17Platon,Prawaś,s.269.
18Ibidem.
19Zob.J.Truskolaska,Osobaizabawa.Elementyfilozofiiipedagogikizabawy,WydawnictwoKa-
tolickiegoUniwersytetuLubelskiego,Lublin2007.
