Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
MagdalenaBanaszkiewicz
Znanieckiuważa,żemodelowetypyludzizabawyznajdująsięnadwóchskraj-
nychbiegunachhierarchiispołecznej.Mogątobyćrozpieszczonejednostkiklasy
bardzozamożnej,wktórejniktpoważnienietraktowałwychowania.Bądźteżprzed-
stawicieleproletariatu,którzynwcześniewyzwolilisięodpracypodwpływemkrę-
gówzabawowych,zdobywającśrodkiutrzymaniazrabunku,kradzieży,oszustwa,
prostytucji”24.Tacyosobnicyzazwyczajprzesiąknięcizabawąwwiekumłodzień-
czymniesąwstaniepoddaćsięwpływowidwóchpozostałychkręgów:wychowania
ipracy.Wmłodościbowiemludziewolązabawęodwychowaniaikuniejkieruje
ichnaturalnypociąg.Jeśliwtymczasieczłowiekaniekrępująograniczenianarzu-
coneprzezstarszych,wówczassiłąrzeczydogłosudochodziówtypbiograficzny.
ZdaniemZnanieckiegowkręguzabawynajważniejszączynnościąjestoczywiście
zabawa,awzwiązkuztymnacisk,jakikładziesięwtymkręgównaposzczególne
jednostki,toprzedewszystkimichfunkcja.nIstotnymjest,abycokolwiekosobnik
czyni,czyniłprzystosowującsięspołeczniedoinnych”25.Socjologrozważawkolej-
nychczęściachteksturóżneodmianybiograficzneludzizabawyadalejichdążności
związanezfunkcjąmoralną.
Dlanasinteresującejestnadewszystkoto,cotyczysięsamejzabawy.Autor
pisze:nZabawąjestkażdaczynność,swobodnieisamorzutniewykonywanatylko
dlapozytywnegozadowolenia,jakiedajejejdokonanie”26.JaktwierdziZnaniecki,
zabawaniejestczynnościąbezwartościową.Wartośćzabawyzasadzasięnajejau-
toteliczności,istniejeonasamadlasiebie.Nienależyzatemrozpatrywaćjejprzez
pryzmatcelów.Socjologzauważajednak,iżznajdujesięonawopozycjiwobecpra-
cy,któranpoleganatym,żepodokonaniu[jejwytwory-przyp.M.B.]służyćbędą
zadowoleniupotrzebpodmiotu,jakoteżtwórczościkulturalnej”27.Wartościązabawy
jesttymsamymzadowolenieczłowieka,choć,jaktwierdzidalejZnaniecki,możeona
przyczyniaćsięrównieżdonwytworzeniapozytywnieinteresującejzmianywdanej
rzeczywistości”28.Tekonstatacjenieodbiegająodcechzabawywyróżnionychprzez
Huizingę.Wtymprzypadkujednakposłużyłystworzeniuniezwykleciekawejkon-
cepcjirozwojuspołecznego.RozważaniaZnanieckiegonatematkształtowaniaoso-
bowościspołecznejuważanesązakanonicznewhistoriimyślisocjologicznej.
***
Scharakteryzowanepowyżejkoncepcjezabawystanowiątłoipunktodniesieniadla
rozważańformułowanychprzezautorówniniejszejpublikacji.Nawetjeśli,prócz
koncepcjiHuizingi,niepojawiająsięexplicite,możnadostrzecichwpływnamyśle-
nieozabawiewewspółczesnejrefleksjikulturoznawczej.Każdyzautorówujmuje
problematykęzabawyzinnejperspektywy,prezentującróżnefenomenykulturowe
24F.Znaniecki,op.cit.,s.263.
25Ibidem,s.265.
26Ibidem,s.259-260.
27Ibidem,s.261.
28Ibidem,s.262.
