Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zabawa–icoztegowynika?
11
Arystotelesowskieanimalridensoznaczaczłowiekawprzeciwieństwiedozwierzęcia
wsposóbbardziejjeszczeniemalczystyniżokreśleniehomosapiens20.
Takżezaliczeniezabawydonżyciapoważanego”wywieśćmożnazprzedstawio-
nejtradycjiantycznej.MyślHuizingijestwięcnietyleodkrywcza,iledobrzeugrun-
towanawewcześniejszychprzemyśleniach,conieodbierajejjednakrysunowator-
stwaioryginalnościwszerokościspojrzenia.
***
Zanimprzejdędokrótkiejcharakterystykiposzczególnychartykułówzamieszczo-
nychwtymtomie,chciałabymprzywołaćjeszczejednegobadacza,któregokon-
cepcja,choćcytowananietakczęstojakHuizingi,jestciekawymujęciemproblemu
zabawywrozważaniachokulturze.FlorianZnaniecki,gdyżonimmowa,znany
przedewszystkimzwprowadzeniadoanalizsocjologicznychkategoriitakzwanego
współczynnikahumanistycznego,wspominaozabawiewdzieleLudzieteraźniej-
siacywilizacjaprzyszłości21.Taoptymistycznawizjafuturologicznajestswoistym
podręcznikiemwychowaniamłodzieży-ludziteraźniejszych,którzywprzyszłości
mająstworzyćszczęśliwszyświat.
Jednązkluczowychkategorii,którymiposługujesięZnaniecki,jestosobowość
społeczna22.Zdaniemsocjologajejźródłemipodstawąjestuczestnictwojednost-
kiwokreślonychsystemachspołecznych.Dziękinimczłowiekświadomientworzy
siebie”,aprzeztoiswojeżyciekulturalne.Najważniejszymczasemdlarozwoju
osobowościspołecznejjestdzieciństwoimłodość,kiedyokreślonerolenarzucane
przezpewnekręgispołecznewpływająnarozwójróżnychrodzajówndążnościoso-
botwórczych”.Wpóźniejszymwiekuludzieposzukujątakichkręgówiról,wktó-
rychdążnościtegorodzajumogąsięwpełnizrealizować-wtensposóbczłowiek
urzeczywistniapewienwzórosobowycharakterystycznydladanejkultury.Zpowyż-
szychtezZnanieckiwysnuwawniosekdotyczącyistnieniakilkuzasadniczychtypów
biograficznychopierającychsięwrozwojunatrzechgłównychkręgach,wktórych
jednostkispędzajądzieciństwoimłodość.Sąto:kręgiwychowawcze(rodzinalub
szkoła),kręgipracy(gospodarstwarolne,warsztaty)orazkręgizabawy.Każdyznich
wytwarzazupełnieinnytypbiograficzny:człowiekadobrzewychowanego,człowie-
kapracy,człowiekazabawyorazczłowiekazboczeńca(jegobiografianieodpowiada
żadnejztrzechwcześniejszychkategorii23).
20J.Huizinga,op.cit.,s.18.
21
F.Znaniecki,Ludzieteraźniejsiacywilizacjaprzyszłości,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,
Warszawa1974.
22Ibidem,s.101-140.
23
JanSzczepańskiwprzedmowiedojednegozwydańdziełaZnanieckiegodlawytłumaczenia
przyjętegoprzezsocjologaspecyficznegonazewnictwaprzytaczaniegdysiejsząanegdotę:jakoprzykład
jednostkiwybitnej,niewpisującejsięwpowszechnekanonyZnanieckipodałJózefaPiłsudskiego.Sporą
konsternacjęwśródelitwywołałonazwanieMarszałkazboczeńcem,zob.J.Szczepański,Wstęp,[w:]
F.Znaniecki,op.cit.,s.XVI.
