Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
15
fałszywe”4.Lockebyłświadomprześladowań,wktórychoskar-
żanoozdradęibluźnierstwo,sięgającniekiedypokaręśmierci-
jakwprzypadkuskazanegow1683rokuAlgernonaSydneya.
Dodajmy,żeAkttolerancyjnyz1689rokuprzewidywałnsrogie
kary”dlatych,którzywyznająkoncepcjeunitarystów5,aprze-
cieżLockezbliżałsiędoichpoglądów.
Nowa,opartanadoświadczeniuepistemologiaLocke’a,jego
nieortodoksyjnepoglądyreligijneorazburzliwasytuacjapo-
lityczna-wszystkotosprawiało,żezawartawRozważaniach
iDwóchtraktatachinterpretacjaprawanaturybudziłakontro-
wersje;niebezznaczeniabyłyrównieżniedomówieniafilozofa
wynikającezarównozzaangażowaniawdziałalnośćpubliczną,
jakizosobistejostrożności6.
Pojęciaprawanaturalnegoanalizowanonapłaszczyźnie
filozoficzno-religijnej.Najogólniejrzeczujmując,myśliciele
chrześcijańscywskazywali,żeistniejeprzyrodzoneprawona-
turalne,niezależneodprawastanowionego,awięcniepodatne
nakaprysywładcówczyzmiennośćwynikającązwydarzeńhi-
4RichardCox,LockeonWarandPeace,ClarendonPress,Oxford1960,
s.32.
5Tamże,s.15.
6JakwskazujePeterLaslett,dwudziestowiecznywydawcapismLocke’a,
miałonwręczobsesjęnapunkcieukrywaniaautorstwaswychpismotematy-
cepolitycznej.PrzygotowującDwatraktaty,nzniszczyłwszystkiepracebędące
przygotowaniemdotegodzieła,azeswychzapiskówusunąłwszystkiedające
sięodcyfrowaćwzmiankiojegoistnieniu,kompozycji,publikacji,pierwszym
ikolejnychdruku.Wszystkienegocjacjezarównozdrukarzem,jakiwydawcą
dokonywanebyłyprzezpośrednika,któryzostałpoinstruowany,abyoautorze
mówićjedyniejakooswoim«przyjacielu».Wszystkotopomimofaktu,żewy-
dawcaosobiścieznałzarównoowegopośrednika,jakisamegoLocke’aipubli-
kowałniemalwszystkieinnejegoprace.WszystkiewydaniatejksiążkiLocke
przechowywałwswychwłasnychzbiorachnapółcezdziełamianonimowymi,
abynawetprzypadkoweosobyniemogływżadensposóbodkryćowejtajem-
nicy”(JohnLocke,TwoTreatisesofGovernment,ed.PeterLaslett,Cambridge
UniversityPress,NewYork,s.18).
