Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KWESTIONARIUSZJAKOMETODABADANIAOSOBOWOŚCI
15
nadalonetraktowanejakopodstawowametodadiagnozycechosobowości(por.
Strelau1992),aliczbanowychoryginalnychopracowań,rewizjiistniejącychjuż
narzędziiadaptacjikulturowychstalerośnie(ButcheriRouse1996;Paluchowski
2001).Wskaliświatowejsięgajużprawdopodobnietysięcynarzędzisamychtyl-
kokwestionariuszytemperamentujestbliskotrzydzieści,aliczbaskaldodiagnozy
cechtemperamentuprzekraczasto(Strelau1998).
Jaksięwydaje,tautrzymującasiępopularnośćinwentarzyosobowościmakilka
przyczyn.Popierwsze,założeniaprzyjmowanewdiagnoziekwestionariuszowej
wpełniprzystajądokoncepcjicech.Takiejmożliwościintegracjiiuogólnieniaza-
chowanianiegwarantująnatomiastnieobciążonesubiektywnościąopisuzacho-
waniawskaźnikilaboratoryjne:psychofizyczneczypsychofizjologiczne(zob.
Strelau1992).To„zrośnięcie”kwestionariuszyibadanychprzezniekonstruktów
maswojądobrąstronędopókikoncepcjacechjestwpsychologii„żywa”,kwe-
stionariuszebędąprawdopodobnienadalwbadaniachosobowościstosowane.Po
drugie,opopularnościkwestionariuszydecydujestałyrozwójwiedzy,pozwalają-
cynarozpoznanieograniczeńdiagnostycznychinwentarzyosobowościorazdo-
skonaleniesposobówichkonstruowania.Kwestionariuszemająwielewad,jaknp.
skrajnysubiektywizmsamoopisuczyjegopodatnośćnaobciążenieczynnikami
zniekształcającymi.Wtokuhistoriistosowaniainwentarzyosobowościzgroma-
dzonojednakobszernąwiedzędotyczącąograniczeńmożliwościichstosowania
orazopracowanowieleśrodkówzaradczych.Jednązmożliwościrozwojowych
tychmetodjestobserwowanawspółcześnietendencjadokomputeryzacjiinwen-
tarzy(ButcheriRouse1996),któranietylkoprowadzidodalszegouproszczenia
procedurybadaniaiocenywyników,lecztakżepozwalanawprowadzeniesfor-
malizowanychsystemówinterpretacyjnych(Paluchowski2001).Beztegostałego
gromadzeniawiedzy,rozwojutechnikopracowywaniainwentarzyorazzasadich
stosowania,prowadzącychdostałegodoskonaleniatychmetoddiagnostycznych,
napewnoniewytrzymałybyonepróbyczasu.Wreszciepotrzecie,kwestionariu-
szewykazujątakżewieleniebagatelnychzalet.Dopodstawowychnależyzaliczyć
ekonomiczność(szybkośćuzyskaniadiagnozyosobowości,niskiekosztybada-
nia),łatwośćzastosowania(standaryzacjęprocedurybadania,możliwośćbadania
dużychgruposóbbadanych),obiektywizmocenywyników(sformalizowanysy-
stemobliczaniaiinterpretacjidanych)orazzadowalająceparametrypsychome-
tryczne(akceptowalnąrzetelnośćitrafnośćpomiaru;por.Zawadzki2000).Dzięki
tymzaletominwentarzy,wtrwającychodstulatbadaniachosobowościuzyskano
wielecennychdanychnatemat:genetycznychpodstawzachowania,uwarunko-
wańkulturowychcech,stałościosobowościwczasie,znaczeniacechwadaptacji
jednostkidowymagańśrodowiskowych,wtymtakżefunkcjonowaniazawodo-
wego,szkolnego,orazstanuzdrowiapsychicznegoisomatycznego(zob.Strelau
1998).Jaksięzatemwydaje,współczesnawiedzapsychologiczna,anapewno
wiedzazzakresupsychologiiosobowości,niebyłabytakasamabezkwestionariu-
szy.Wistocieteżhistoriapsychologiiosobowościniebyłabytakasamabeztych
metoddiagnostycznychwywarłyonenajejprzebieguniezatartepiętno...