Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
MałgorzataBombol
poprzezjejotoczeniespołeczne;jesttakżeumiejętnościądziałaniazpobudekwewnętrz-
nych,niosącychjejprzyjemność,aprzejawiającychsięangażowaniemwczynnościuwa-
żanezawartezachodu”
17.
WedługkoncepcjiJ.Neulingerawszelkieczynnościczłowiekazwiązanezwykorzy-
staniemprzezniegoczasuwolnegomożnatłumaczyćprzeciwstawieniemwrodzonych
inabytychmotywacjizachowań.Neulingerowskiparadygmatczasuwolnego
18zakłada
istnieniesześciurodzajówaktywności,przyczymtrzyznichpostrzeganesąjakodowol-
ne,atrzyjakopodlegająceograniczeniom.nCzyste”czynnościczasuwolnego(tzw.pure
leisure)sądyktowaneprzezmotywacjewewnętrznejednostkiisątoteczynności,wktóre
jednostkaangażujesiędlawłasnejprzyjemności,bezspodziewanejnagrodyzewnętrznej.
Kombinacjaczynnościwarunkowanychzarównomotywacjąwewnętrzną,jakizewnętrz-
nązawierasięwkategoriileisure-work.Obejmujeonaczynności,którewykonywane
sązpobudekwewnętrznych-np.grawpiłkęnożnądostarczającaprzyjemności,oraz
zewnętrznych-koniecznośćtreningupiłkarskiego.Trzeciagrupaczynności-leisure-job
odnosisiędoczynnościwarunkowanychjedyniemotywacjązewnętrzną,dlaosiągnięcia
nagrody.Przykłademmożetubyćuczestnictwowzajęciachaerobiku,ponieważsąone
korzystneikoniecznedlazdrowia,aniesąprzyjemnedlajednostki.Zkoleikombinacja
motywacjiwewnętrznejizewnętrznej,przypewnychograniczeniachwzaangażowaniu
jednostki,wskazujenakategorięwork-job.Przykłademmożebyćtuzachowaniezawodo-
wegograczawpiłkęnożną,którygradlaprzyjemnościwmeczupokazowym,aleotrzy-
mujezatohonorarium.OstatniązaproponowanąprzezJ.Neulingeragrupączynności
jestpurejob-tuczynnościsądyktowanejedyniepobudkamizewnętrznymiiodnoszą
siędootrzymanianagrody,najczęściejwpostaciwynagrodzenia.Przykłademmożebyć
np.pracawwolnymczasie,któraniejestzajęciemczasuwolnegonajbardziejprzezjed-
nostkępożądanym,aleprzynosiwymiernekorzyścimaterialne.
Czaswolnyjestteżtraktowanyjakoantytezapracy.Wtymkontekściewartoprzyto-
czyćdwieprzeciwstawneteorie,amianowicieteoriękompensacjipracyczasemwolnym
iodzwierciedleniapracywczasiewolnym.Pierwszaznich,autorstwaW.R.Burcha,wska-
zuje,żeaktywnościpodejmowanewczasiewolnymsąprzeciwstawnedoczynnościwyko-
nywanychwmiejscupracy:pracaumysłowajestkompensowanaaktywnościąfizyczną,
pracamonotonna-poszukiwaniemintensywnychprzeżyćitp.
19Zkoleiteoriaodzwier-
17
Namarginesiewartozwrócićuwagęnaopisanywliteraturzetzw.anti-leisurephenomen,przejawiającysięuni-
kaniemuczestnictwanp.wgrachzespołowychzewzględuwłaśnienaograniczeniewnichwłasnejwolności
poprzezpresjęinnychzawodnikówlubpoleceniatrenera,bądźteżzdominowanieprzyjemnościprzeżywa-
niaczasuwolnegopoprzezpresjęwygranej-por.G.Chick,J.Roberts,Anti-LeisureinGamePlay,flLeisureSci-
ence”1989,11(1),s.73-84.
18
M.J.Leitner,S.F.Leitner,LeisureEnhancement,op.cit.,s.6-7.
19
W.R.Burch,TheSocialCirclesofLeisure:CompetingExplanations,flJournalofLeisureResearch”1969,vol.1,
s.125-147.
