Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
19
polonofili,aczęśćuważałasięzaRusinównarodowościpolskiej-genteRuthe-
ni,nationePoloni.Mimotegowewnętrznegozróżnicowanialudnościruskiej
wGalicji,przedstawicielewszystkichtychorientacjipozostawalietnicznymi
Rusinami.Ważnymelementemomówionymwniniejszejpracyjestjednaknie
tylkostosunekMatejkidoRusinówwGalicji,wjejgranicachzlat1838-1893
(latażyciaartysty),lecztakżewobecunitównaChełmszczyźnieiPodlasiu,
awięcnaterenietzw.NowejGalicji-czylitrzeciegozaboruaustriackiego,któ-
rynajpierwwroku1809zostałwłączonywgraniceKsięstwaWarszawskiego,
apokongresiewiedeńskimw1815przeszedłdoKrólestwaPolskiego.Należytu
nadmienić,żeJanMatejkoniejakopowielałutartąopinięutożsamiającąunitów
znarodowościąruską,zczymbynajmniejniekłóciłasię-jegozdaniem-moż-
liwośćjednoczesnejprzynależnościtejludnościdowiększejwspólnoty,jakąbył
naródpolski,rozumianyjakomieszkańcydawnejiprzyszłejRzeczypospolitej
wgranicachz1772roku.
Wpracyniepojawiasięzasadniczosłowo„Ukrainiec”,gdyżjakoetnonimza-
częłobyćpowszechnieużywaneprzezRusinówjużpośmierciMatejki.Nieuży-
wamteżczęstostosowanegowXIXwiekusłowa„Małorusin”,choćpojawiało
sięwpolskichźródłach.SamMatejko,mającnamyślisąsiedninaród,posługiwał
się-takjakicałejegośrodowisko-terminami:„Ruś”,„Rusin”czy„ruski”/„ru-
siński”.Sformułowanie„Ukraina”,któradoXXwiekujakopaństwootejnazwie
nieistniała,pojawiasięzatemtylkowsensiegeograficznym,aniepolitycznym
-gdymowaoziemiachnaddnieprzańskich.JeślichodzioGalicjęWschodnią
wewcześniejszychwiekach,toużywampojęciaRuśCzerwonalubRuśHalicka.
***
Niniejszaksiążkazostałanapisananapodstawiepracymagisterskiej,obro-
nionejwroku2008wInstytucieHistoriiUJ.Niepowstałaby,gdybyniepomoc
kilkuosób.Wpierwszejkolejnościpragnępodziękowaćrecenzentomksiąż-
ki:dr.hab.MichałowiBaczkowskiemu,prof.UJ,któryczuwałnadkolejny-
mietapamijejpowstawaniaiprzekazałmiwieleważnychuwag,orazdr.hab.
HenrykowiSłoczyńskiemu,któryswoimiwykładaminatematJanaMatejki
zainspirowałmnieniegdyśnajpierwdozgłębianiamyślimalarza,awkońcu
-stworzenianiniejszejnarracji.Szczególniejestemwdzięcznyzauwagiisuge-
stie,którepomogływmerytorycznymdopracowaniuksiążkinaostatnimetapie
jejprzygotowania.Wpracykorzystałemgłówniezarchiwaliówznajdujących
sięwDomuJanaMatejki,udostępnionychmidziękiuprzejmościp.Małgorza-
tyBuykoorazp.MartyKłak-Ambrożkiewicz,zacojestemzobowiązany.Ze
zbiorówukraińskichweLwowie,WinnicyiKijowiemogłemskorzystaćdzięki
dużemuzaangażowaniumojejmałżonkiWiktoriiKudeli-Świątek,którejpomoc
przyzorganizowaniukwerendybadawczej,apotemprzypowstawaniutejksiąż-
kibyłanieoceniona.
