Leczenie bólu

Łukasz Wordliczek, Jan Dobrogowski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-5414-9

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

858

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Wordliczek, Łukasz; Dobrogowski, Jan. Leczenie bólu. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017, 858 s. ISBN 978-83-200-5414-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Wordliczek, Ł.

A1 Dobrogowski, J.

T1 Leczenie bólu

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2017

SN 978-83-200-5414-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 41506, author = "Wordliczek, Łukasz and Dobrogowski, Jan", editor = "", title = "Leczenie bólu", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2017", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-5414-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Wordliczek, Łukasz

AU - Dobrogowski, Jan

ED -

TI - Leczenie bólu

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2017

SN - 978-83-200-5414-9

ER -

Netografia (standard APA):

Wordliczek, Łukasz; Dobrogowski, Jan. Leczenie bólu [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017 [dostęp: 29 06 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/leczenie-bolu-lukasz-wordliczek-jan-41506.

ból, leczenie

III wydanie bestsellerowej książki przygotowane przez ceniony zespół specjalistów. Leczenie przeciwbólowe jest istotnym wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Ból przewlekły, przetrwały i nawracający jest znaczącym problemem zarówno dla pacjentów, j...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-5414-9

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

858

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz ważniejszych skrótów18
1.1. Wprowadzenie22
1. Mechanizmy powstawania bólu – Jerzy Wordliczek, Jan Dobrogowski22
1.2. Patomechanizm bólu przewlekłego37
2.1. Farmakoterapia51
2.1.1. Farmakogenetyka w leczeniu bólu – Jarosław Woroń, Renata Zajączkowska51
2. Metody leczenia bólu51
2.1.2. Nieopioidowe leki przeciwbólowe – Jerzy Wordliczek, Jarosław Woroń, Jan Dobrogowski57
2.1.3. Opioidowe leki przeciwbólowe – Jan Dobrogowski, Renata Zajączkowska, Jarosław Woroń, Jerzy Wordliczek, Magdalena Kocot -Kępska75
2.1.4. Zastosowanie leków opioidowych w leczeniu bólu pochodzenia nienowotworowego oraz silnych leków opioidowych u pacjentów z bólem przewlekłym pochodzenia nienowotworowego (BPNN) – Jan Dobrogowski, Jerzy Wordliczek, Andrzej Szczudlik, Renata Zajączkowska, Anna Przeklasa -Muszyńska, Joanna Jakowicka -Wordliczek, Magdalena Kocot -Kępska, Małgorzata Malec -Milewska105
2.1.5. Koanalgetyki (adjuwanty) – Anna Przeklasa -Muszyńska, Jerzy Wordliczek, Magdalena Kocot -Kępska, Jan Dobrogowski115
2.1.6. Przezskórne i powierzchniowe podawanie leków w terapii bólu – Małgorzata Malec -Milewska, Joanna Jakowicka -Wordliczek131
2.1.7. Niekorzystne interakcje leków stosowanych w farmakoterapii bólu – Jarosław Woroń, Joanna Jakowicka -Wordliczek, Jerzy Wordliczek144
2.2. Interwencyjne metody leczenia bólu156
2.2.1. Blokady układu nerwowego (diagnostyczne, prognostyczne i lecznicze) – Jan Dobrogowski, Jerzy Wordliczek, Magdalena Kocot -Kępska, Anna Przeklasa -Muszyńska156
2.2.2. Zastosowanie opioidów i leków nieopioidowych w blokadach układu nerwowego – Jerzy Wordliczek, Jan Dobrogowski, Anna Przeklasa -Muszyńska176
2.2.3. Blokady neurolityczne i inne zabiegi neurodestrukcyjne – Jan Dobrogowski, Małgorzata Malec -Milewska, Andrzej Król, Ewelina Grzywna, Marek Moskała199
2.2.4. Zastosowanie ultrasonografi i w leczeniu bólu – Luay Al-Qadi, Radosław Marciniak, Hanna Misiołek218
2.3. Neuromodulacja w leczeniu bólu249
2.3.1. Przezskórna elektrostymulacja nerwów (TENS) – Jerzy Wordliczek249
2.3.2. Przezczaszkowa stymulacja prądowa (tDCS) – Anna Przeklasa -Muszyńska, Jan Dobrogowski259
2.3.3. Wibracja – Jerzy Wordliczek, Jan Dobrogowski262
2.3.4. Akupunktura – Magdalena Kocot -Kępska, Jan Dobrogowski264
2.3.5. Inwazyjna stymulacja nerwów obwodowych i splotów nerwowych – Teodor Goroszeniuk267
2.3.6. Neuromodulacja/ablacja pulsacyjna (P-RF) – Andrzej Król274
2.3.7. Inwazyjna neuromodulacja ośrodkowa w leczeniu bólu – Witold Libionka, Wojciech Kloc276
2.4. Niefarmakologiczne metody leczenia bólu286
2.4.1. Psychologiczne metody leczenia bólu – Marta Kołłątaj, Anna Marków, Jan Dobrogowski286
2.4.2. Fizykalne metody leczenia bólu – Jerzy Wordliczek, Jan Dobrogowski, Julita Istrati301
2.4.3. Leczenie manualne zespołów bólowych kręgosłupa – Jan Dobrogowski, Jerzy Wordliczek311
3. Kliniczna ocena chorego z bólem – Jan Dobrogowski, Anna Przeklasa -Muszyńska, Marta Kołłątaj322
3.1. Taksonomia i klasyfi kacja bólu324
3.2. Wywiad326
3.3. Lokalizacja bólu (rysunek bólu)327
3.4. Ocena nasilenia bólu – skale bólowe328
3.5. Charakterystyka bólu – kwestionariusze i inne narzędzia oceny330
3.6. Kliniczna ocena chorego z bólem neuropatycznym343
3.7. Kliniczna ocena chorego z bólem pooperacyjnym346
4.1. Uśmierzanie bólu pooperacyjnego – Jerzy Wordliczek, Hanna Misiołek, Renata Zajączkowska, Jan Dobrogowski350
4. Postępowanie terapeutyczne w wybranych zespołach bólu ostrego350
4.1.1. Metody uśmierzania bólu pooperacyjnego351
4.1.2. Szczegółowe zalecenia postępowania przeciwbólowego366
4.2. Postępowanie przeciwbólowe u pacjentów po urazie – Renata Zajączkowska, Jerzy Wordliczek372
4.2.1. Okresy bólu po urazie373
4.2.2. Neuropatyczny ból pourazowy385
4.3. Analgosedacja w OIT – Jerzy Wordliczek, Joanna Jakowicka -Wordliczek, Anna Wrzosek, Jarosław Woroń387
5.1. Epidemiologia bólu przewlekłego – Magdalena Kocot -Kępska, Jan Dobrogowski400
5. Postępowanie terapeutyczne w wybranych zespołach bólu przewlekłego400
5.2. Bóle twarzy – Jan Dobrogowski, Anna Przeklasa -Muszyńska, Jerzy Wordliczek404
5.2.1. Neuralgie nerwów czaszkowych405
5.2.2. Zespół piekących ust415
5.2.3. Przewlekły idiopatyczny ból twarzy (PIBT)/przetrwały ból twarzy/nietypowy ból twarzy415
5.2.4. Zespół bólowo-dysfunkcyjny stawu skroniowo-żuchwowego418
5.2.5. Zespół więzadła rylcowo-gnykowego (zespół Eagle’a)420
5.3. Bóle głowy – Adam Stępień422
5.3.1. Migrena i jej leczenie423
5.3.2. Leczenie napięciowego bólu głowy436
5.3.3. Trójdzielno-autonomiczne bóle głowy437
5.4. Inne zespoły bólowe w zakresie głowy i szyi – Jerzy Wordliczek, Jan Dobrogowski442
5.4.1. Zespół szyjny górny (szyjnopochodny ból głowy, migrena szyjna)442
5.4.2. Bolesne zapalenie olbrzymiokomórkowe tętnicy skroniowej443
5.4.3. Neuralgia nerwu potylicznego większego444
5.4.4. Polekowe bóle głowy (polekowe bóle głowy „z odbicia”)444
5.4.5. Pourazowe bóle głowy445
5.5. Ból jamy ustnej i twarzy a bóle zębów. Diagnostyka różnicowa zespołów bólowych zębopochodnych i niezębopochodnych – Błażej Szczerbaniewicz447
5.5.1. Ból jamy ustnej i twarzy447
5.5.2. Diagnostyka różnicowa bólu zęba ze struktur pochodzących/powiązanych z samym zębem (zębopochodnego) z bólem zęba ze struktur anatomicznie z nim niepowiązanych (niezębopochodnym)458
5.6. Neuropatyczne zespoły bólowe – odrębności terapii opartej na EBM – Jan Dobrogowski, Renata Zajączkowska, Jerzy Wordliczek, Andrzej Szczudlik, Małgorzata Malec -Milewska, Magdalena Kocot -Kępska467
5.6.1. Półpasiec i neuralgia popółpaścowa470
5.6.2. Bolesna neuropatia cukrzycowa479
5.6.3. Neuropatie obwodowe484
5.6.4. Ból po amputacji485
5.6.5. Ból ośrodkowy493
5.7. Przetrwały ból pooperacyjny i pourazowy – Renata Zajączkowska, Jerzy Wordliczek500
5.7.1. Wstęp500
5.7.2. Epidemiologia500
5.7.3. Czynniki ryzyka501
5.7.4. Charakterystyka505
5.7.5. Leczenie505
5.7.6. Wybrane zespoły przetrwałego bólu pooperacyjnego507
5.8. Zespoły bólowe narządu ruchu – Jan Dobrogowski, Jerzy Wordliczek, Julita Istrati, Artur Gądek511
5.8.1. Choroba zwyrodnieniowa stawów511
5.8.2. Fibromialgia518
5.8.3. Osteoporoza519
5.8.4. Zespoły bólowe kończyn górnych520
5.8.5. Zespoły bólowe kończyn dolnych524
5.9. Bóle kręgosłupa – Jan Dobrogowski, Jerzy Wordliczek, Julita Istrati527
5.9.1. Schemat badania chorych z bólami kręgosłupa528
5.9.2. Zespoły bólowe kręgosłupa szyjnego531
5.9.3. Bóle kręgosłupa piersiowego i klatki piersiowej533
5.9.4. Zespoły bólowe kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego534
5.9.5. Ból kości ogonowej540
5.10. Funkcjonalne zespoły bólowe – Magdalena Kocot -Kępska, Jan Dobrogowski, Anna Przeklasa -Muszyńska542
5.10.1. Fibromialgia (FM)543
5.10.2. Zespół jelita drażliwego (IBS)550
5.10.3. Niekardiogenne bóle w klatce piersiowej (NCCP)556
5.11. Bóle miednicy mniejszej i krocza u kobiet – Joanna Jakowicka-Wordliczek561
5.11.1. Bolesne miesiączkowanie561
5.11.2. Endometrioza563
5.11.3. Wulwodynia568
5.11.4. Śródmiąższowe zapalenie pęcherza (zespół bolesnego pęcherza)572
5.12. Bóle miednicy mniejszej i krocza u mężczyzn – Marek Suchorzewski577
5.12.1. Epidemiologia578
5.12.2. Taksonomia578
5.12.3. Patomechanizm579
5.12.4. Badania etiopatogenetyczne w zakresie zespołu bólu miednicy581
5.12.5. Czynniki ryzyka581
5.12.6. Objawy582
5.12.7. Wywiad, badanie fi zykalne i badania diagnostyczne582
5.12.8. Rozpoznanie583
5.12.9. Kliniczny podział przewlekłych zespołów bólowych miednicy i krocza (wg taksonomii IASP)583
5.12.10. Leczenie przewlekłego bólu miednicy u mężczyzn587
5.13. Leczenie bólu u dzieci – Krzysztof Kobylarz, Iwona Szlachta -Jezioro594
5.13.1. Leczenie bólu ostrego u dzieci595
5.13.2. Leczenie bólu przewlekłego u dzieci610
5.14. Leczenie bólu u chorych w wieku podeszłym – JerzyWordliczek, Anna Przeklasa -Muszyńska, Jan Dobrogowski, Tomasz Grodzicki623
5.14.1. Epidemiologia bólu624
5.14.2. Umiejscowienie bólu u osób w wieku podeszłym624
5.14.3. Płeć i odczuwanie bólu625
5.14.4. Związane z wiekiem zmiany w układzie nocyceptywnym625
5.14.5. Wpływ czynników psychologicznych na percepcję bólu w wieku podeszłym626
5.14.6. Zależne od wieku różnice w odczuwaniu i odbiorze bólu627
5.14.7. Ocena bólu u pacjentów w wieku podeszłym628
5.14.8. Leczenie bólu u pacjentów w wieku podeszłym629
5.15. Leczenie bólu u pacjentów z zaawansowaną niewydolnością narządową – Renata Zajączkowska, Jarosław Woroń, Małgorzata Krajnik, Piotr Sobański, Jerzy Wordliczek639
5.15.1. Leczenie bólu u pacjentów z zaawansowaną niewydolnością serca639
5.15.2. Leczenie bólu u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc646
5.15.3. Leczenie bólu u pacjentów z niewydolnością nerek650
5.15.4. Leczenie bólu u pacjentów z niewydolnością wątroby656
6.1. Mechanizmy powstawania bólu u chorego na nowotwór – Jerzy Wordliczek, Renata Zajączkowska662
6. Ból u chorych na nowotwór 662
6.1.1. Ból nocyceptorowy – somatyczny u pacjenta z chorobą nowotworową664
6.1.2. Ból nocyceptorowy – trzewny u pacjentów z chorobą nowotworową667
6.1.3. Ból neuropatyczny u chorego na nowotwór668
6.1.4. Ostre zespoły bólowe679
6.1.5. Ból niebezpośrednio związany z chorobą nowotworową lub jej leczeniem680
6.1.6. Ból niezwiązany z samym nowotworem i jego leczeniem680
6.2. Standardy leczenia bólu u chorych na nowotwory – Wojciech Leppert, Małgorzata Krajnik, Jan Dobrogowski, Jerzy Wordliczek682
6.2.1. Podstawowe zasady postępowania przeciwbólowego u chorych na nowotwory683
6.3. Trudne sytuacje w opiece paliatywnej – Małgorzata Krajnik, Wojciech Leppert694
6.3.1. Zasady leczenia objawowego695
6.3.2. Umieranie710
7.1. Ból w boreliozie z Lyme – ze szczególnym uwzględnieniem neuroboreliozy – Małgorzata Malec -Milewska, Ewa Marcinkowska715
7. Rzadziej występujące zespoły bólowe715
7.2. Ból w przebiegu sarkoidozy – Magdalena Dorazil, Jarosław Woroń, Jerzy Wordliczek724
7.3. Ból w chorobie Parkinsona – Krzysztof Brzeziński730
7.4. Zespół łopatkowo-żebrowy – Marek Suchorzewski735
7.5. Zespół otworu górnego klatki piersiowej (TOS) – Wojciech Serednicki, Grzegorz Jagła, Ewa Zasada, Jerzy Wordliczek738
7.6. Genetycznie uwarunkowane zespoły spowodowane mutacjami genów – Magdalena Kocot -Kępska, Renata Zajączkowska, Jan Dobrogowski750
7.6.1. Erytromelalgia (PE)752
7.6.2. Zespół napadowego bólu ekstremalnego (PEPD)756
7.6.3. Zespół wrodzonej niewrażliwości na ból (CIP)760
7.7. Leczenie bólu w zespole Guillaina–Barrégo – Iwona Filipczak-Bryniarska, Jarosław Woroń762
7.8. Zespół niespokojnych nóg (RLS) – Renata Zajączkowska771
7.9. Ból u chorych na stwardnienie rozsiane – Małgorzata Malec -Milewska, Anna Przeklasa -Muszyńska777
7.10. Ból odbytu i odbytnicy – Agnieszka Sękowska, Małgorzata Malec-Milewska787
7.11. Zespół piekących ust (BMS) – Agnieszka Sękowska, Małgorzata Malec -Milewska795
7.12. Zespół wieloobjawowego bólu miejscowego (CRPS). Zaburzenia motoryczne w CRPS – dystonia – Anna Przeklasa -Muszyńska, Magdalena Kocot -Kępska, Jan Dobrogowski802
7.13. Neuropatia cienkich włókien (SFN) – Magdalena Kocot -Kępska813
7.14. Zespół bólowy po nieskutecznych operacjach kręgosłupa (FBSS) – Julita Istrati820
Aneks830
Skorowidz844

1.2.Patomechanizmbóluprzewlekłego

urazy,schorzeniametabolicznelubwadywrodzone.Postaćpierwotnawystępujeczęściej,

alezpunktuwidzeniapatologiiniemożnatejpostaciodróżnić.

Poniżej55.rż.częstośćwystępowaniairozmieszczeniezmianchorobowychjestpodob-

neukobietimężczyzn.Po55.rż.ukobietstawykolanowesączęściejdotkniętechorobą,

natomiastumężczyznstawybiodrowe.Najbardziejnarażonenawystąpieniechorobysąob-

ciążone:biodra,kolana,stawykręgosłupaszyjnego,lędźwiowego,stawystóp,dalszeibliższe

stawymiędzypaliczkowedłoni.Niektórezawodypredysponujądowcześniejszegowystąpienia

choroby,np.ugórnikówbardziejnarażonenaprzeciążeniepodczaspracysąstawybiodro-

weikolanowe.Uzapaśnikównarażonesąstawyśródstopno-palcowe,ufutbolistówstawy

kolanowe,utancerzybaletowychstawykolanowe.

Etiologiajestwieloczynnikowa-najistotniejszesązmianyzapalne,metaboliczneime-

chaniczneurazyorazmikrourazystawów.Istotnesąrównieżpredyspozycjegenetyczne;udo-

wodniono,żemutacjagenuCOL2A1prowadzidozaburzeńsyntezykolagenuikojarzysię

zczęstszymwystępowaniemchorobyzwyrodnieniowejowielostawowejlokalizacjiiwrodzoną

formąchondroplazji.GuzkiHeberdena-osteoﬁtywstawachmiędzypaliczkowychdalszych

występujądwukrotnieczęściejumatekosóbdotkniętychchorobąitrzykrotnieczęściejusióstr.

Proceschorobowyprowadzidozaburzeńrównowagipomiędzytworzeniemidegradacją

chrząstkistawowej-chondrocytówimacierzypozakomórkowejorazwarstwypodchrzęstnej

kości,jakrównieżbłonymaziowejiostatecznieobejmujewszystkietkankistawu,powodując

wefekcietrwałeuszkodzeniestrukturalneorazupośledzeniefunkcjistawu.

Wewczesnychstadiachchorobyczynnikiwyzwalającejejrozwójpobudzająchondro-

cyty,powodującichpodziałimultiplikacje.Najważniejszymczynnikiemwyzwalającymjest

przeciążeniestawu.Procespobudzeniachondrocytówprowadzidoprodukcjiniedojrzałych

formproteoglikanówikolagenu.Wrazzupływemczasuzaczynająprzeważaćprocesyde-

generacyjne,dochodzidodegradacjiwłókienkolagenowychirozpaduproteoglikanów.

Wchrząstcestawowejpojawiająsięmikrozłamania,następczezmianyzwyrodnieniowe,ubyt-

ki,erozjeichrząstkatraciswojągładkość.Zmianytemediowanesąprzezenzymyproteoli-

tyczne,awszczególnościmetaloproteazy.Kluczowąrolęspełniakolagenazaodpowiedzialna

zarozpadkolagenuistromelizynapowodującarozpadproteoglikanów.

Zmianomwmacierzychrząstkitowarzyszązmianyzapalnewbłoniemaziowejsta-

wuiuwalnianiemediatorówstanuzapalnego:cytokinprozapalnych-interleukiny1,

TNF-alfaorazNOiprostaglandyn.Uwalniającesięczynnikichemotaktycznepowodu-

jąmigracjęleukocytówdomiejscazapaleniawbłoniemaziowejorazdopowstaniana-

ciekówlimfocytówTCD4+orazmakrofagów.Stwierdzasiętakżewzmożonąapoptozę

chondrocytów.

Powodujetoobniżenieprogupobudliwościzakończeńnerwowychwłókienbezmielino-

wych(IVC,stanowiących80%wszystkichwłókien)orazzmielinizowanych(Adelta)przewo-

dzącychbodźcebólowe.Dochodzidopowstaniapatologicznychpołączeńwłókienproprio-

ceptywnychAbetaorazAdeltaiC,aszczególniewzakresieblaszekI,IIiIII,ipoprzednio

nciche”receptorystająsięnadmierniepobudzone,takżeruchywstawiewnormalnym

zakresiepowodująból.

PatomechanizmbóluzwyrodnieniowegowczęstowystępującejChZSmacharakterno-

cyceptywny,receptorowyopodłożuzapalnym.Wokresiezaostrzeńchorobyobserwujesię

Brak wyników

Leczenie bólu

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra