Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BORDYMETODA
zentacjipolitycznejprzezsłabszegopartnera.Odpowiadajązatodwamechanizmy:
matematycznyipsychologiczny.Pierwszyznichdziałanadwasposoby.Popierwsze,
agregujeongłosyzblokowanychlist,ułatwiającimtymsamymprzełamanie→progów
wyborczych.Wtensposóbgłosytychlist,którewnormalnychwarunkachniebyłyby
branepoduwagęprzyrozdzialemandatów,pozostająwsystemie(niesą„tracone”)
iwywierająbezpośredniwpływnaostateczny→wynikwyborów.Podrugie,liczba
mandatówuzyskanychprzezblokniezawszejesttylkoprostąsumąliczbymandatów,
któreprzypadłybyposzczególnymjegoczłonkom,gdybycistartowalisamodzielnie.
Użyciemetody→obciążonejnakorzyśćdużychpartiisprzyjabowiem„sztucznemu”
iniewynikającemuzogólnegorozkładu→preferencjipolitycznychwelektoracie
zwiększeniuogólnejliczbygłosówoddanychnazblokowanelisty,umożliwiającim
przechwytywaniedodatkowychmandatówstanowiącychswegorodzaju→premię
wyborczązasformowaniebloku(por.przykładpodanywhaśle→grupalist).Zkolei
mechanizmpsychologicznydziałanawyborcówwkierunkudokładnieodwrotnymdo
efektuopisywanegoprzezMaurice’aDuvergera(por.→Duvergeraprawo)wprzypad-
kustosowania→systemuwiększościwzględnej.Zmniejszeniezagrożeniawpostaci
możliwościnieprzekroczeniaprzezdanąpartięproguwyborczegomożezachęcićdo
głosowanianatakąpartiętychjejzwolenników,którzywinnejsytuacjiniezagłoso-
walibynaniąwobawieprzedutratągłosuztegowłaśniepowodu(zob.→głosowanie
strategiczne).Generalnieblokowanielistzmniejsza→dysproporcjonalnośćsystemu
wyborczego,zwiększa→efektywnąliczbępartiiparlamentarnychizmniejszaczę-
stotliwośćpowstawania→większościsztucznych.Blokowanielistmożebyćrów-
nieżnarzędziem→manipulacjisystememwyborczym.SystemstosowanyweFrancji
podczaswyborówdoZgromadzeniaNarodowegowlatach1951-1956stanowidobry
przykładtegotypupraktyk.Wynikzblokowanychlistytraktowanojakocałość.Jeśli
bloktakiwdanymokręguwyborczymuzyskałponad50%głosów,toautomatycznie
uzyskiwałwszystkieobsadzanetammandaty.Wtensposóbnp.zwycięskalistako-
munistówwokręguHerrault(32,8%głosów)nieotrzymałatamanijednegomandatu,
wszystkieoneprzypadłybowiemzblokowanymlistomsocjalistów,radykałówichade-
ków(por.→Scelbyprawo).Blokowanielistkandydatóww→okręgachwyborczych
przewidywałapolska→ordynacjawyborczadoSejmuz1991r.WNiemczechprzez
pojęciezblokowaniarozumiesięrównieżpołączeniedwóchlubwięcejlistkrajowych
(zgłaszanychnapoziomielandów)tejsamejpartiipolitycznej.[B.M.]
bordymetoda
jedenz→większościowychsystemówwyborczychopracowanychwXVIIIw.przez
członkafrancuskiejAkademiiNaukJeanaCharles’adeBordęwodpowiedzinapa-
radoksmetody→Condorceta.MetodaBordypoleganaprzyporządkowaniuprzez
→wyborcępodczas→głosowaniapunktówposzczególnym→kandydatomzapozy-
cje,jakiezajmująoniwjegoindywidualnymrankingupolitycznym.Imlepiejocenia-
nykandydat,tymwięcejpunktówotrzymujeodwyborcy.Każdygłosującyprzyznaje
xpunktówkandydatowiuważanemuzanajgorszego,x+ytrochęlepiejpostrzeganemu,
x+2ynastępnemuwrankingu,x+3ykolejnemuitakażdowyznaczenianajlepszego.
Bordaproponował,bywartośćparametrówxiyprzyjąćnapoziomie1,czylinaj-
mniejlubianykandydatpowinienotrzymać1punkt,akażdynastępnywhierarchii
o1punktwięcej.Wtensposóbnajwyżejcenionykandydatotrzymujenajwiększą
24
