Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Moratoriaiorzecznictwosądowe
prawaobywatelstwa?”39.Zanimtojednaknastąpiło,większośćpaństwwo-
jującychwydałaszeregaktówmoratoryjnych40,któredotyczyłyzawieszenia
terminówwykonaniazobowiązań,ażdozakończeniadziałańwojennych,
przyczymnajczęściejregulacjetegorodzajubyłyprzedłużanecopewien
czas,np.co6miesięcy.Dlategonależyuznać,żemoratoriadefactosta-
nowiłyszczególnąodmianękonwersjizobowiązań,gdyżodsuwałyter-
minpłatnościświadczeńpieniężnych41.Stanowiłyistanowiąaktwładzy
państwowej,napodstawiektóregozawieszanesąterminy:wykonania
zobowiązańprzezdłużnikóworazdopełnienianiezbędnychczynności
prawnychprzezwierzycieli.Obejmowałyzwyklezakresemswojegodzia-
łania:terytoriumcałegopaństwalubjegoczęść42,wszczególnościobszar
teatrudziałańwojennychlubterytoriumpaństwaokupowanego.Ziemie
polskiestanowiływłaśnieterendziałańwojennych,wszczególnościdoty-
czyłotoobszaruKrólestwaKongresowego.Konsekwencjątegobyłyliczne
39
Sz.Rundstein,Niemożnośćwykonaniazobowiązańawojna,T.Pol.1918,t.8,s.298.Szerzej
oklauzuliK.Przybyłowski,Klauzula„rebussicstantibus”wrozwojuhistorycznym,Lwów
1926;tenże,Wpływzmianystosunkównazobowiązania(„Clausularebussicstantibus”-jej
renesanswdobiewspółczesnej),PPiA1926,1927;tenże,Clausularebussicstantibus(w:)En-
cyklopedjapodręcznaprawaprywatnego,red.H.Konic,t.1,Warszawa1931-1935,s.125-141;
A.Stelmachowski,Nominalizmpieniężny…Wartopodkreślić,żewcześniejK.Przybyłowski
napisałrozprawęnaukowąpt.Wpływdewaluacjipieniądzanawykonaniezobowiązań.Prob-
lemekwiwalentuwumowachprzygotowawczychistanowczych;zob.UniwersytetJagielloński.
ZłotaKsięgaWydziałuPrawaiAdministracji,red.J.Stelmach,W.Uruszczak,Kraków2000,
s.369.
40
Zob.D.Anc,Ustawodawstwofrancuzkiemoratoryjne,sekwestracyjneirekwizycyjnewzwiąz-
kuzwojną1914-1915roku,T.Pol.1915,t.5,s.267-286;Przepisyangielskieomoratorjum,
GSW1914,nr45,46,47,s.531-532,540i549;L.Domański,Przeglądprzepisówprawnych,
wydanychweFrancjiwzwiązkuzwojną1914-1915roku,GSW1915,nr23,24,25;tenże,
Wojnajakotytułprawnydowynagrodzeniazaszkodyistraty.Zarysteorjiipraktykiprawa
międzynarodowego,prywatnegoipublicznego,Warszawa1915,s.31in.,s.27in.;J.Beker-
man,Wojna,jakosiławyższawstosunkachumownych,GSW1916,nr45;J.S.Lewiński,
Infacja,Prz.Gosp.1920,nr18.
41
Zob.H.Tennenbaum,StrukturaGospodarstwaPolskiego,t.2,Kredyt,Warszawa1935,
s.237-238;J.Bibring,Trudnościprzystosowaniuustawmoratoryjnychwprocesie,GS1936,
nr10,s.754in.
42
SzerzejM.Kuratów,Moratorjum.Studjumzzakresuprawaipraktyki,Warszawa1914;tenże,
Prawoaustryackiezdnia30listopada1912r.owpływiesiływiększejnadopełnienieczynności
wekslowo-prawnych,T.Pol.1913,t.1,s.123-127;M.Kuratow,Moratorjum.Studjumzzakresu
prawaipraktyki,GSW1914,nr45;A.Liebeskind,Moratorjum(w:)Encyklopedjapodręczna
prawaprywatnegozałożonaprzezHenrykaKonica,red.F.Zoll,J.Wasilkowski,t.2,Warszawa
[ok.1935],s.935-939(recenzja:S.Ryfiński,NowyKodeksZobowiązań,dodatekdoGSW1936,
nr15);J.Glass,Moratorjum(w:)Encyklopedjapodręcznaprawapublicznego…,red.Z.Cybi-
chowski,t.1,s.489-492.
25
