Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Najstarsześredniowieczneświątyniechełmskieiarcheologia
29
kamiennychfazyIrezydencjiDanielowskiejtkwiąpozostałościgrodowej
cerkwiśw.JanaZłotoustego.Zgodnieztąkoncepcjąnaobrazpierwotnej
rezydencjiskładałybysięzatemmuryobwodowezbramąorazzapewnedwie
budowlenadziedzińcu,zktórychjednabyłabyćmożewieżąmieszkalno-
-obronną,drugazaś–oprostokątnymplanie–budowląsakralną.Obie
umieszczonebyłybypośrodkudziedzińcanajednejosi(por.il.3).Rodzińska-
-Chorążyuznajezarazem,żebudowlasakralnaskładałasięzdwóchczęści:
nawyorazprezbiterium.ZapisKronikihalicko-wołyńskiejwskazujeteż,że
mogłaonabyćprzesklepionasklepieniemkrzyżowymlubkrzyżowo-żebrowym.
Wtymmiejscunależydodać,żewliteraturzeprzedmiotujużwcześniejodno-
towano,żeopiszawartywKronice,dotyczącycoprawdaświątyniśw.Jana
Złotoustego,wskazujenałączeniewjednejbrylecechcharakterystycznych
dlaKościołaWschodniegoiZachodniego(rzymskiego)14.
Poszukującanalogiidoomawianejbudowli,zwracasięuwagę,żeobiek-
towichełmskiemunajbardziejodpowiadaplanemichronologiąnajstarsza
fazakościółkawSpasie-Podgórzu,badanegowlatachubiegłych,datowana
nadrugąpołowęXIIIw.15
Odnotujmyjeszczewszechobecneświadectwawielkiegopożaruzroku
1256,identyfikowanewtrakciebadańarcheologicznych.Chodzizarówno
ointensywnewarstwypożarowe,resztkizniszczonychstruktur,jakiliczne
znaleziskastopionegoołowiu(?)–byćmożepozostałościopisywanejwKronice
wspaniałejposadzkizcerkwiśw.Jana.Wszystkotoznaczącoutrudniadokład-
niejszeokreślenieformyomawianejświątyni.
Cerkiewśw.Trójcy
NazwatejświątynipojawiasięwKronicehalicko-wołyńskiejwkontekście
wielkiegopożaruzroku1256,któryzniszczyłm.in.książęcązabudowęrezy-
dencjonalnąnaGórzeKatedralnej.Zdawkowainformacjadotyczynajazdu
TatarównaChełmwroku1259:DJegoż[tj.grodu–dop.AB]Tatarzyzdo-
byćniezdołali,kiedyBatuwziąłcałąruskąziemię.Wtedyicerkiewświętej
Trójcyspalonabyłainapowrótzbudowanabyła”16.
Niestety,nieudałosiędotądustalić,gdzieznajdowałasiętaświątynia,
atymbardziej,jakabyłajejforma.Niemożnawykluczyć,żejejpozosta-
łościamisąodkryteostatniowpółnocnejczęściWysokiejGórki17relikty
14M.Smorąg-Różycka,L’architecturesacrale…,s.45–46.
15S.Rudnik,WynikibadańarchitektonicznychkościoławPodgórzu,gm.Chełm,w:Naj-
ważniejszeodkryciaarcheologiczno-architektoniczneChełmaiokolic.Materiałyzsesjinaukowej
odbytejwChełmie1XII1995r.,red.S.Gołub,Chełm1997,s.39–52.
16Kronikahalicko-wołyńska…,s.396–397.
17WzniesieniewpółnocnejczęściGóryKatedralnej.
