Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.Pojęcie,zakładaneskutkiiprzebiegpierwszejfazyliberalizacjisektorów…
cześniemankamentytradycyjnegomodelufunkcjonowaniategosektora.Dopiero
gwałtownywzrostcenenergiielektrycznej–wlatach1970–1975cenytewzrosły
ażo50%25–sprawił,żeznaczniewyraźniejzaczęłyujawniaćsięgłębokieróżnice
wpoziomiecenwposzczególnychstanachorazignorowanedotądsłabościtrady-
cyjnegomodeluzaczęłybyćpostrzeganejakoproblemwymagającyreform.
Niczatemdziwnego,żeróżnicewwysokościcenenergiielektrycznejwprzekro-
juposzczególnychstanówwyraźniewyznaczałygeografięrefom–stany
,gdzieceny
byłyniskie,zregułytychreformniepodejmowały
.Wartojużtupodkreślić,żesilnie
przesłankatabyłaeksponowanawuzasadnieniudecyzjioprzeprowadzeniuradykal-
nej,aleiznanejwświeciejakowielkaporażkareformysektoraelektroenergetycznego
wKalifornii,gdziecenyenergiielektrycznejnależałydonajwyższychwtymkraju26.
Liberalizacjętraktowanowięcjakoskutecznysposóbnaobniżkętychcen.Podobna
argumentacjaodegrałazresztąrównieżważnąrolęwWielkiejBrytanii.
Siłętegoargumentuwzmacniałoprzeświadczenie,żewysokipoziomcenenergii
elektrycznejpogarszakonkurencyjnośćgospodarki,jakrównieżmanegatywnekon-
sekwencjespołeczne.Chodziłotuoto,żeenergięelektrycznątraktujesięjakoważ-
nedobroocharakterzecywilizacyjnym,azatemdostępdotegodobraniepowinien
byćograniczanynapodstawiekryteriumzamożności.Wreszcieważnymczynnikiem
sprzyjającymreformomrynkowymbyłanarastającanadwyżkamocywytwórczych.Jej
istnieniezjednejstronydodatkowopodnosiłokosztyprzedsiębiorstwwytwórczych,
awięcicenyenergiielektrycznej,któremusiałyuwzględniaćtakżeikosztyzwiązane
zutrzymaniemnadwyżkowegopotencjału;zdrugiejzaśstronyłagodziłotradycyjny
argumentprzeciwkoliberalizacjiopartynaprzekonaniu,żezapewnieniedostatecz-
negopoziomubezpieczeństwadostawenergiielektrycznejjestwymogiemzbytważ-
nym,abypolegaćtutajnaskutecznościdziałaniamechanizmówrynkowych.
Druga,ważniejszagrupaprzesłanekwiązałasięzezmianamizachodzącymi
wakademickiejteoriianglosaskiejorazwśrodowiskachekspertówobukrajów,je-
ślichodziopodejściedosposobufunkcjonowaniasektorówsieciowychwogóle,
wtymrównieżsektoraelektroenergetycznego.Złożyłysięnatotrzyrodzajeczyn-
ników.Popierwszedokonującysiępostęptechnicznyorazrewolucjainformatyczna
skutkowałykurczeniemsięzakresumonopolunaturalnegowsektorachsieciowych,
cozarazemoznaczało,żesłabłanajważniejsza,teoretycznaprzesłankauzasadnia-
jącaizolowanietychsektorówodwpływusiłrynkowych27.Czynniktenodegrał
szczególnieistotnąrolęwodniesieniudotelekomunikacji.Wznaczniemniejszym
stopniu,zwłaszczajeślichodziotechnologiedotyczącepodażowejipopytowej
strony
,czynniktenzaznaczyłsięwodniesieniudosektoraelektroenergetycznego.
Wprzypadkutegosektorapostęptechnologicznyograniczyłsięwzasadzietylko
dopojawieniasięefektywnych–icoważniejsze,niewykorzystującychjużwtakim
25Por.L.Lave,J.Apt,S.Blumsack(2004,s.11).
26Szerzejotympiszenp.D.Yergin(2011,s.382idalsze).
27Wartopodkreślić,żepoglądyorolipostęputechnologicznegowograniczaniuzakresuwystę-
powaniamonopolunaturalnegopojawiłysięjużpodkonieclat60.XXwieku(Sprengler1969,
s.23).
