Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdział1.Pojęcie,zakładaneskutkiiprzebiegpierwszejfazyliberalizacjisektorów…
przedsiębiorstwazajmującesiędystrybucjąenergiielektrycznejobowiązekjejza-
kupuztychźródeł,pocenachregulowanych,którezzałożenianiemiałybyćwyż-
szeodtzw.kosztówunikniętych(avoidedcosts)17.Przyczyniłosiętodoszybkiego
wzrostuliczbytegorodzajuźródeł,alewśladzatymzaczęłyrównieżpowstawać,
opartenanowoczesnych,alekonwencjonalnychtechnologiach,źródłaoferujące
przedsiębiorstwomregulowanymenergięelektrycznąpocenachznacznieniższych
(choćnieregulowanych)odkosztówprodukcjitejenergiiwewłasnychźródłach.Po
drugie,jakwskazujeI.M.Stelzer(1991,s.4),stworzeniekoncepcjibrytyjskichre-
form,zwłaszczajeślichodzikształtsystemuregulacji,poprzedziłygłębokiestudia
naddoświadczeniamiamerykańskiegomodelufunkcjonowaniawokresieprzed
jegoliberalizacją,zaśefekttychstudiówsprawił,żerozwiązaniabrytyjskiestały
sięzkoleiważnąinspiracjądlapodobnychreformwUSA.
ZkoleiprzykładChile,którejużw1982r.rozpoczęłyreformęsektoraelektro-
energetycznego,niebardzonadawałsiędonaśladowanianietylkozewzględu
naniewielkirozmiartegokraju,jegouwarunkowaniageograficzneistosunkowo
ograniczonyzakresreformtegosektora18,aleprzedewszystkimzewzględówwize-
runkowych.Choćreformytestanowiłyelementszerszego,radykalnego,jaknaowe
czasy
,programuprorynkowychreformcałejgospodarkiChile,któregorozpoczęcie
odwróciłotrwającytamjużod40latprocesrozszerzaniainterwencjonizmupań-
stwowegoistworzyłoprzesłankidozbudowaniastabilnychpodstawgospodarki
tegokraju,topolityczneuwarunkowaniatychreform19przesłoniłyichekonomicz-
neznaczenie.
Fakt,żetowłaśniereformybrytyjskiestałysięrodzajemstandardu(Thomas,
2006,s.583),doktóregoodnosiłasięwiększośćkrajówwchodzącychnadrogętego
rodzajureform,wtymtakżeiKomisjaEuropejska,wynikałwdużejmierzeztrzech
okoliczności.
1.
WprzeciwieństwiedoStanówZjednoczonychreformybrytyjskieoznaczałycał-
kowitąprzebudowęmodelufunkcjonowaniatychsektorów.Amerykańskiere-
formywyrastałybowiemnagrunciewykształconegoibardzorozbudowanego,
wsensieinstytucjonalnym,modeluregulacji,którywzasadzieniemiałswojego
odpowiednikawświecie.Cowięcej,reformyamerykańskiestanowiły
,zwłaszcza
wwymiarzeinstytucjonalnym,rodzajewolucjitegomodelu.Oznaczałoto,żeich
punktstartubyłinnyniżwpozostałychkrajach,któretakjakWielkaBrytania
musiałyzacząćodpoczątkuprocestworzeniaprzedewszystkiminstytucjonal-
nejinfrastrukturyregulacyjnejniezbędnejdouruchomieniaiefektywnegodzia-
17Sątokoszty
,któremusiałybybyćponiesionenabudowęnowegopotencjałuwytwórczego.
Innymisłowyustalaniecenzakupuodniezależnychwytwórcówenergiielektrycznejponiżej
tychkosztówmiałopowstrzymywaćzasiedziałeprzedsiębiorstwodpodejmowaniainwesty-
cjiwnoweźródła,wprzypadkugdykosztywytwarzaniawnichmiałybybyćwyższeodcen
zakupuenergiielektrycznejodniezależnychwytwórców.
18SzerzejotychreformachpiszeR.Ranieni(2006).
19Chodziłotuoto,żebyłyoneprzeprowadzonewkrajurządzonymwsposóbdyktatorskiprzez
wyjątkowoniepopularnywświecie,zewzględunasposóbdojściadowładzy–krwawyza-
machstanu–orazbrutalnemetodywalkizopozycją,rządwojskowych.
