Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Przesłankiliberalizacji
25
izaangażowaniasiępolitykówrządowychwprocesreform.Znaczeniepolitycznego
wsparciadlarynkowychreformsektorówsieciowychdocenionojużwpierwszych
latachichinicjowania,aleświadomośćkluczowegoznaczeniategoczynnikarosła
wrazzrozszerzaniemsięliczbykrajów,którewchodziłynadrogęreform.Zdzisiej-
szejperspektywywłaśnietrwałośćpolitycznegowsparciareformjestuznawanaza
jedenznajważniejszychczynnikówpowodzeniaprocesówliberalizacjiwposzcze-
gólnychkrajach.Politycznąsiłąnapędowąreformamerykańskich,awjeszczewięk-
szymstopniubrytyjskich,byłodojściedowładzypolitykówoorientacjirynkowej,
którymibyliRonaldReaganorazMargaretThatcher.
SzczególneznaczeniesprawowaniawładzyprzezM.Thatcherdlapomyślnego
przebiegureformwynikałozparupowodów34.Popierwsze,zjejpodejściadokwe-
stiikształtumodelugospodarczegoiwynikającejstądwizjistrategicznychreform
zorientowanychnazdecydowanezmniejszenieroliizakresuingerencjipaństwa,
abywtensposóbposzerzyćprzestrzeńdladziałaniamechanizmówrynkowych.Po
drugieprezentowanejprzezniąwoliikonsekwencjiwpodejmowaniudziałańsłu-
żącychrealizacjipostawionychcelów.Potrzecie,zdługiegookresusprawowania
przezniąfunkcjipremiera.Poczwartewreszcie,zodwagiwrozwiązywaniupro-
blemów,którychistnienieblokowałowcześniejprocespożądanychzmian,anawet
powodowałoupadekrządów.
Wtymostatnimprzypadkuchodziłoprzedewszystkimojejodwagęwzmie-
rzeniusięzproblememdestrukcyjnejrolizwiązkówzawodowychwbrytyjskim
sektorzeenergetycznym.Osłabienietejrolistałosiębowiemważnądeterminan-
tąreformwbrytyjskichsektorachsieciowych(Newbery
,1999,s.148).Trzebabo-
wiempamiętać,żepodokonanejwokresiepowojennymnacjonalizacjiwszystkich
sektorówsieciowychdziałającewtychsektorachprzedsiębiorstwastałysięnaj-
silniejszątwierdząbardzoroszczeniowegoruchuzwiązkowego.Tenroszczeniowy
charaktermiałnietylkokonsekwencjeekonomiczne–wysokiekosztypracy–ale
takżewprzypadkusektorówenergetycznychrodziłzagrożeniedlabezpieczeństwa
dostaw,copokazałtrwającyniemalrokstrajkbrytyjskichgórników.Stądteżważ-
nymelementemreformbrytyjskichsektorówsieciowychbyłaprywatyzacjaprzed-
siębiorstw,obejmującanawettakkontrowersyjnywwieluinnychkrajachsegment
przedsiębiorstwprowadzącychdziałalnośćwzakresieprzesyłuenergiielektrycznej
igazu,zracjiprzypisywaniaimstatusuprzedsiębiorstwstrategicznych.
Zpolskiejperspektywyistotnesątutajdwiekwestie.Popierwsze,brytyjskimodel
byłważnąinspiracjądlatrwającychjużodpoczątkulat90.reformkrajowychsekto-
rówenergetycznych(obokelektroenergetykiigazownictwadotyczyćmiałyonetak-
żesektoraciepłownictwa).ŚwiadczyłotymprzygotowanyprzezekspertówBanku
Światowego,azaaprobowanyprzezpolskirządpierwszypakietreformtychsekto-
rów,którybyłustrukturyzowanywsposóbzgodnyznliterąiduchem”modelubry-
tyjskiego35.Podrugie,modeltenbyłtakżeinspiracjądlaforsowanychprzezKomisję
34Oroliczynnikapolitycznegowrealizacjibrytyjskichreformpisalim.in.A.Henney(1994,
rozdz.4)orazD.Helm(2003,rozdz.3).
35Por.Poland.EnergySector…(1993).Omówieniekoncepcji,najakiejopierałsiętenpakiet,został
przedstawionynp.w:Szablewski(1995).
