Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wtropieniuwszelkichcenzuralnychwykroczeńszczególnieudzielalisięteż
wWilnieLeonBajkow,WacławPelikaniwspomnianyjużMikołajNowosilcow,
którzywspółpracowalizrzesząszpiegówidonosicieli
110,awszelkieinformacje
skrzętnieprzekazywaliks.Konstantemu.JakczytamyuBartłomiejaSzyndlera,
ndoskonałyiniedoścignionywwykonywaniuowychczynności”byłzwłaszcza
Nowosilcow
111.W1828r.wśrodowiskuwileńskimgłośnymechemodbiłasię
sprawatajnegozwiązkunPlemięSarmatów”,któregoinicjatorembyłstudent
uniwersytetuKonstantyZacha.TowarzystwotomiałobyćkontynuacjąZgroma-
dzeniaFilaretów,alewwynikuśledztwaNowosilcowazostałowykrytewswej
fazieinicjalnej.Członkomwymierzonokaręchłostyiosadzonoichwwięzieniu
woczekiwaniunazsyłkęnaKaukaz
112.
Taniezwyklesurowainiewspółmiernadoprzewinieniakaraoburzyławi-
leńskąopiniępubliczną,cowielokrotniewyrażanowsalonowychrozmowach
orazwsatyrycznychutworachkrążącychzustdoust.Przywoływanyjużprzez
nasAntoniGorecki(notabeneczęstywspółpracownikinteresującegonasnDzien-
nikaWileńskiego”)napisałwówczasswojąsłynnąBajkęofurmanach
113,która
zawierałaprzejrzystealuzjedoniedawnejsprawyZachy.Niestety,ponieważ
poetyckikamuflażbyłszytyzbytgrubyminićmi,autorzautwórtentrafiłdowię-
zienia.PodspecjalnąeskortązostałprzewiezionydoWarszawy,naprzesłucha-
niedoWielkiegoKsięciaKonstantego.Ojegoprzebiegudowiadujemysięzrelacji
samegoGoreckiego,którywprzypisiedoBajkiojubilerachzanotował:
[ś]podługichśledztwachledwoskończyłosięnatym,wypuszczającmnienawolność,
kazanomipodpisaćprzysłanyodWielkiegoKsięciarewers,niebędępisaćżadnychwier-
szy,wktórychbybyławzmiankaobitwachmiędzyPolakamiiRosjanami,żadnychoAka-
demiiWileńskiejiżadnychwierszywolnomyślnych
114.
LeonardRettelpodkreślał,odtegomomentuGoreckizeswojątwórczością
byłpodszczególnąobserwacjąaparatucenzury:nnajniewinniejszywierszykjego
wzbudzałnieufnośćrządową,[ś]przetrząsanogojakkufernarogatcepodejrza-
nyokontrabandę,[ś]cenzurałamałasobiegłowęipociłasię,abyjakiejśukrytej
nieprześlepićaluzji,zaktórąwrazzautorempewnaoczekiwałakoza”
115.
110BartłomiejSzyndlerpisze,nNowosilcow,penetrującśrodowiskaakademickie,werbo-
wałnaswychinformatorówtakstudentów,jakiprofesorów.Niejeden-podobno-przywódca
organizacjiakademickiejbyłjegoszpiegiem”(B.Szyndler,MikołajNowosilcow…,s.136).
111Tamże,s.49.
112Zob.J.Iwaszkiewicz,„PlemięSarmatów”(KartkazdziejówtajnychzwiązkównaUni-
wersytecieWileńskim),nAteneumWileńskie”1823,nr3-4,s.481-505.
113A.Gorecki,Bajkaofurmanach[w:]tegoż,Wierszewybrane,wstępioprac.J.Kowal,
Kraków2011,s.109-112.
114Tenże,Bajkaojubilerach[w:]tamże,s.112.
115L.Rettel,Przedmowa[w:]A.Gorecki,Pieśni,Paryż1868,s.3-4.Więcejnatentemat
zob.J.Kowal,NiewygodnadlawładzytwórczośćpoetyckaAntoniegoGoreckiego,nToruńskie
StudiaBibliologiczne”2014,nr1(12),s.9-30.
38