Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jednorazowahistoria.Oośmiu(dziewięciu)wierszachWładysławaBroniewskiego23
Zespuszczonągłową,powoli
idzieżołnierzzniemieckiejniewoli.
Gdybypozostawićtewierszeosobno,niebyłobyznimiproblemu.
JednakwustalonymprzezBroniewskiegoporządkuwierszkontynu-
ujeopowieść.Ichybanietrzebażadnychdodatkowychkomentarzy,
abydostrzec,jakmartyrologicznienietradycyjnejestniedotrzymanie
złożonejwzakończeniupierwszegowierszaobietnicy.Więcejnawet:
jakjestupokarzające,ponieważbohaterdrugiegowierszatojużwywo-
dzącysięzromantyczno-martyrologicznejtradycjinżołnierz-tułacz”
.
Wszelakopoczątekcyklutodopieropoczątekniekonsekwencji.
Pomimowyjścianzniewoli”następnymwjerozolimskimwydaniu
(wkrakowskim-czwartym)wierszemjestListzwięzienia,ponim
jeszczenastępujewięziennaRozmowazHistoriąirównieżwięzien-
nyKasztan.Wkrakowskimwydaniuówwięziennytryptykrepre-
zentowałtylkoListzwięzienia.ZabrakłoRozmowyzHistorią,któ-
raokreśliładosadniecałenzamieszanie”jakonnietakt”inskłonność
doparadoksów”
.Byłabytanskłonność”widocznawyraźniej,gdyby
zamarstynowsko-więziennydialogzHistoriąpoprzedził[Synpodbi-
tegonaroduł],którywyglądałnrosnącegożelbetonemsocjalizmu”
inasłuchiwałnhejnałumariackiegoszumiącegoczerwonymsztanda-
rem”
.Dopierowtedy-nieskądinąd,leczzsamejopowieści-wyni-
kałoby,żenrewolucyjnympoetą”iadwersarzemnietaktownejHisto-
riiwwięziennymwierszubyłzrozpaczonynsynniepodległejpieśni”
zprzedwięziennegoutworu.Wjerozolimskimzbiorzetenwierszsię
niepojawił.Dopowiedziałagodopieropowojennakrakowskareedy-
cja,zktórejzniknęłajednakwiększośćwierszywięziennych.Edytor-
skiparadoksprzysłoniłniecoparadokshistorii,niemniejczytelnik,
którymiałmożliwośćpodsłuchaniaczwartejwcyklu(piątejwnie-
zrealizowanymzamierzeniu)RozmowyzHistorią,wostatniejstrofie
mógłbyusłyszećdosyćdobitnąpuentę:
Więcwstydźsię,sędziwadamo,
iwypuśćzZamarstynował
(Nakryminałzarazzabramą
zasłużymysobieodnowa).
Byćmożeówfragmentniejestjeszczekulminacjąośmio-czydzie-
więciowierszowejopowieści,alewyglądajaksamoserceniekonse-
kwencji.Wtejopowieścizwięzieniawychodzisiętylkopoto,aby