Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rzaćsiębędąwsporachidyskusjach.Jakpopowstaniulistopado-
wym,winązaklęskęobarczonowodzów:generałomprzeciwstawiono
wiernośćiofiarnośćprostychżołnierzy,którzy,jakwwierszuKon-
stantegoIldefonsaGałczyńskiego,fiprostodoniebaczwórkamiszli”.
Wspomniećtuwarto,żePieśńożołnierzachzWesterplattenapisał
Gałczyński17września1939rokuwoboziejenieckim.Ci,którzyjuż
niewalczyli,potrzebowaliduchowegowsparciawniewoli,potrzebo-
walipocieszenia.
WRumunii,dokądwycofałsięrządigdzieprzedarłasięczęść
naszejarmii,MarianHemar,żołnierzkampaniiwrześniowej,wydał
Czterywiersze(1940).Wjednymznichsformułowałwywołanerozpa-
cząnajcięższezoskarżeń.Wiersz,adresowanyniejakowimieniużoł-
nierzydomarszałkaRydza-Śmigłego,wypowiadato,coprzeżywało
wówczaswielu:
Opolskatragedioplew,
Któreziarnamiłudzą.
Jakłatwopowiedziećfikrew”,
Gdychodziocudzą.
Jakłatwoprzywołaćśmierć,
Gdychodziośmierć
Owychostatnichmężczyzn,
Owychkobietostatnich,
Którympandałsłowobezpokrycia.
Wichertargarumuńskąnocą.
Próżnooczyiuszykryjesz–
Toupiorydookienłopocą–
Generale!Mypolegli.Tyżyjesz.
Niechpanoczyiuszyzasłoni.
Niechpanwokniezaciągniefiranki,
Botamstojążołnierzebezbroni,
Takjakwyszlinaniemieckietanki.
Wierszpowstałwmarcu1940roku.Niepytajmy,czyjestspra-
wiedliwy.Utrwalanietylkofakty,lecztakżesposobymyśleniaiprze-
żywaniawdniachklęski.Mówinietylkooautorze,aleionastrojach
całejrzeszyżołnierzy-tułaczy.Tojednazprawdowojnie–gorycz
klęskizmieniasięwrozpaczinegację.Klęskabyłajednymzpierw-
szychdoświadczeńzbiorowych,niejedynymprzecież.Pieśńożołnie-
rzachzWesterplattemówiłaoodwadze,determinacjiiwierności.Nie-
trudnowtychwierszachodnaleźćrepetycjeztradycjiromantycznej:
WesterplattejestfiredutąOrdona”,aRydz-Śmigły–ChłopickimzWar-
szawianki.Obydwiepostawy,oskarżeniewodzówipochwaładzielno-
ścizwykłychżołnierzy,powtarzajądyskusje,jakietoczonopoklęsce
naszychpowstań,jakieutrwaliłaWarszawiankaWyspiańskiego.Tra-
dycjaliterackapodsuwałagotoweschematyocen.Alejużwcytowa-
24
