Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rokrotnieKrzyżemWalecznychiKrzyżemVirtutiMilitari).W1921
rokuwstopniukapitanaprzeszedłdorezerwy,wlatachnastępnych
zbliżyłsiędolewicy.PoematKomunaParyska(1929)iElegiaośmierci
LudwikaWaryńskiego(1932)stworzyłypewiensteterotypodbiorujego
twórczościjakopoetyrewolucyjnego.Pogłębiłotoaresztowanie(wraz
zcałymzespołemredakcyjnymfiMiesięcznikaLiterackiego”)w1931
roku,późniejszyudziałwZjeździePracownikówKulturyweLwowie.
Powybuchuwojnyzgłosiłsięnaochotnikadowojska;abysiędostać
doswejjednostkiprzejechałnarowerzezWarszawydoTarnopola.
Niezdążyłjednakwziąćudziałuwwalce:agresjaradziecka17wrześ-
nia1939uniemożliwiładotarciedoZbaraża,gdziestacjonowałajego
jednostka.ZnalazłsięweLwowieijuż24stycznia1940rokuzostał
aresztowanyprzezNKWD.WwięzieniachprzebywałweLwowie,
wMoskwienaŁubianceiwSaratowie.Powodyaresztowaniabyły
wistocietesame,cow1931roku:przekonaniarewolucyjneipodej-
rzenieoprzynależnośćdoKomunistycznejPartiiPolski(fomalnienie
byłjejczłonkiem).KomunistycznaPartiaPolski,oskarżonaprzezSta-
linaofiodchylenienacjonalistyczne”,zostałarozwiązanaw1938roku.
CzłonkowieisympatycynaziemiachzabranychprzezZwiązekRa-
dzieckitrafialidowięzieńiłagrów.TakibyłlosAleksandraWata,
MarianaCzuchnowskiego,WojciechaSkuzyiwieluinnych.
WierszŻołnierzpolskiodnotowujedoświadczeniaosobisteBro-
niewskiegozpierwszychdniwrześnia.Byłświadkiemklęski,chaosu,
masowychucieczekludnościcywilnej,zagubieniażołnierzyzrozbi-
tychjednostek.Niezawieratychtreści,któreodnaleźćmożna
wutworachHemaraiŁobodowskiego:niechodziożołnierza-tułacza,
nawetnieożołnierzazdradzonegoprzezdowódców.Toprzedewszyst-
kimżołnierzpokonany,uchodzącyprzedniewolą:
JegopułkrozbilipodRawą,
aonbiłsię,aonbiłsiękrwawo,
szedłzbagnetemnaczołgiżelazne,
aleprzeszły,zdeptałynamiazgę.
ŻołnierzBroniewskiegofiopłakujeiarmięrozbitą,izłelosy,iRzecz-
pospolitą...”.Pozostajewkraju,jestbezsilnyibezradny.Tojedenznaj-
piękniejszychwierszywojennych:jegotreściąjestbólirozpacz.Nie
chodzijednaktylkooosobisteprzeżyciapoety:bohateremlirycznym
wierszastajesięanonimowyżołnierz,jedenztych,którympoIwoj-
niewzoszonowEuropieparadnegroby:zwykłyczłowiekwwielkiej
machiniehistoriiipolityki.Spojrzenienabiegwydarzeńhistorycz-
nychzperspektywyzwykłegoczłowiekawyrażasięprzedewszystkim
wzespoleużytychśrodkówstylistycznych,nawiązującychbezpośred-
niodopoezjiludowejwobrazowaniu(paralelizmbrzozy-płaczki
26
