Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ścisłe:głównybohater,BolesławChrobry,zjawiasięAronowiwsnach,
istniejewjegorozmyślaniach.Wcześniejszewędrówkimnichapo
Europie,tajnemisjedoRzymu,docesarzaipapieżaSylwestraII,
pozwalająnazarysowaniepolitykikrólawszerokimkontekścieeu-
ropejskim.NatymtleniezrozumiałedlaAronastająsiępoczynania
króla:odmawiaonprzyjęciagodnościpatrycjuszaimperiumrzym-
skiego(znakiemjegogodnościmiałybyćtytułowesrebrneorły,wie-
zionewcesarskichparadach–złoteoznaczałycesarza).Aroniinne
postacipróbujązrozumiećtodziwnepostępowanie,dotrzećdoukry-
tychzamiarówwładcy.Powoliodsłaniasięprawda,docieramydoniej
przezgąszczrozmów,rozmyślań,błędówifałszywychsugestii.Zasto-
sowanienowychtechniknarracyjnych,znanychzpowieścipsycholo-
gicznej,oglądaniehistoriiprzezpryzmatindywidualnychprzeżyć,
wretrospekcjachiprzypomnieniach,spowodowało,iżjesttonietyle
powieśćowydarzeniachzprzeszłości,ilepytanieoto,jakistnieje
historia.Źródłahistorycznesązawszezapisemczyjejśświadomości,
subiektywnej,zniekształcającejlubpomijającejfakty.Prawdahisto-
ryczna,októrąsięspieranoprzyokazjipowieścihistorycznychwXIX
wieku,aletakżeprzyinterpretacjiodczytywanychźródeł,nieistnieje
obiektywnie,jestconajwyżejrodzajemśledztwa,dociekania,docho-
dzeniadoprawdopodobnychustaleń.Wistociewięchistoriozofia(re-
fleksjanadcharakteremmyśleniahistorycznego),aniehistoria
wwąskimtegosłowaznaczeniu,leżyupodstawteoretycznychpisar-
stwaParnickiego.BolesławChrobry,głównybohater,prawienieist-
niejewpowieścibezpośrednio:powolijednakpoznajemyjegomyśl
polityczną–ideępaństwanarodowego,boideacesarzaOttonaIII,
któryzamierzaprzywrócićswojemupanowaniuświetność,właściwą
czasomrzymskim,wydajesięfałszywaiprzebrzmiała.Chrobrywswej
polityceuwzględniałpowolny,alewidocznyrozpadcesarstwa,idei
jednościeuropejskiej,którąwytworzyłośredniowiecze;dostrzegłnowe
dążenia,któremiałykształtowaćobliczeEuropywwiekachnastęp-
nych.Niepytajmy,czytojestprawda,czyteżnie,czyjesttowłaściwy
portretkróla.Ważnastajesiękreacjaartystyczna:objawiasięnam
wielkośćkrólaniepoprzezjegostrój,wyglądfizyczny(abyłpodobno
potężnymmężczyzną,któregowciężkiejzbroitrudnobyłoposadzić
nakonia),leczjegomyślpolityczną.
Powieścihistorycznepowstajądlaprzypomnieniaprzeszłości.
Nawetnajwierniejszewobecźródełsątakżepowieściamiwspółczes-
nymi,rodząsiębowiemzduchowychpotrzebwczasach,kiedypo-
wstają.PowieśćhistorycznaoBolesławieChrobrym,pisanawczasie
wojnyzHitlerem,maoczywisteodesłaniawspółczesne.Pisanabyła,
52
